![]() |
Image Source |
आत्मविश्वास ही मनाची अशी स्थिती आहे, जी व्यक्तींना स्वत: सक्षम असल्याची व स्वत:च्या जीवनावर नियंत्रण ठेवू देण्याची क्रिया आहे.
हा एक अत्यावश्यक गुणधर्म आहे जो व्यक्तींना विविध आव्हाने
आणि परिस्थितींमध्ये सहजतेने नेव्हिगेट करण्यास मदत करतो.
आत्मविश्वास असलेले लोक त्यांच्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक
जीवनात अधिक यशस्वी होतात कारण ते जोखीम घेणे, निर्णय घेणे आणि अडथळे हाताळण्यात अधिक
पारंगत असतात.
या लेखात, आम्ही अशा काही घटकांचा शोध घेणार आहोत जे व्यक्तींमध्ये
आत्मविश्वास निर्माण करण्यास कारणीभूत ठरतात.
आत्मविश्वास म्हणजे काय?
आत्मविश्वासाचा
अर्थ वेगवेगळ्या लोकांसाठी वेगवेगळ्या गोष्टी असू शकतात, प्रत्यक्षात याचा अर्थ स्वतःवर
विश्वास असणे असा आहे.
आत्मविश्वास,
काही प्रमाणात, आपले पालनपोषण कसे झाले आणि आपल्याला कसे शिकवले गेले याचा परिणाम आहे.
आपण स्वतःबद्दल कसे विचार करावे आणि कसे वागावे हे आपण इतरांकडून शिकतो, हे धडे आपण
स्वतःबद्दल आणि इतर लोकांबद्दल काय मानतो यावर परिणाम करतात.
आत्मविश्वास
हा देखील आपल्या अनुभवांचा परिणाम आहे आणि आपण वेगवेगळ्या परिस्थितींवर कशी प्रतिक्रिया
द्यायला शिकलो आहोत.
आत्मविश्वास
हा एक स्थिर उपाय नाही. भूमिका आणि कार्ये पार पाडण्याचा आणि परिस्थितींना सामोरे जाण्याचा
आपला आत्मविश्वास वाढू शकतो आणि कमी होऊ शकतो आणि काही दिवस आपल्याला इतरांपेक्षा अधिक
आत्मविश्वास वाटू शकतो.
आत्मविश्वास कशामुळे कमी होऊ शकतो?
आत्मविश्वासात
कमतरता अनेक कारणांमुळे येऊ शकते; जसे की, अज्ञाताची भीती, टीका, वैयक्तिक देखावा,
अपुरी तयारी, खराब वेळेचे व्यवस्थापन, ज्ञानाचा अभाव आणि मागील अपयश.
अनेकदा जेव्हा
आपला स्वतःवर विश्वास नसतो तेव्हा इतर लोक आपल्याबद्दल काय विचार करतील यावर आपला विश्वास
असतो. कदाचित इतर लोक आपल्यावर हसतील किंवा तक्रार करतील किंवा आपली चूक झाली तर त्याची
चेष्टा करतील. असा विचार केल्याने आपल्याला हव्या असलेल्या किंवा कराव्या लागणाऱ्या
गोष्टी करण्यापासून रोखता येते कारण त्याचा परिणाम खूप वेदनादायक किंवा लाजिरवाणा असतो
असे आपल्याला वाटते.
अति-आत्मविश्वास
ही समस्या असू शकते जर तुमचा विश्वास असेल की तुम्ही काहीही करु शकता; जरी तुमच्याकडे
ते चांगले करण्यासाठी आवश्यक कौशल्ये, क्षमता आणि ज्ञान नसले तरीही.
अशा परिस्थितीत
अतिआत्मविश्वासामुळे अपयश येऊ शकते. अतिआत्मविश्वास असण्याचा अर्थ असा आहे की तुम्ही
इतर लोकांसमोर गर्विष्ठ किंवा अहंकारी म्हणून येण्याची शक्यता जास्त आहे. जर तुम्ही
गर्विष्ठ समजत असाल तर लोक तुमच्या अपयशाचा आनंद घेतात.
आत्मविश्वास कसा निर्माण करावा?
आत्मविश्वास
हा काही व्याकरणाच्या नियमांप्रमाणे शिकवला जाऊ शकत नाही, तर ती मनाची एक अवस्था आहे.
सकारात्मक विचार, सराव, प्रशिक्षण, ज्ञान आणि इतर लोकांशी बोलणे हे सर्व तुमच्या आत्मविश्वासाची
पातळी सुधारण्यासाठी किंवा वाढविण्यात मदत करण्यासाठी उपयुक्त मार्ग आहेत.
आत्मविश्वास
हा आरोग्याच्या भावना, तुमच्या शरीराची आणि मनाची स्वीकृती आणि तुमच्या स्वतःच्या क्षमता,
कौशल्ये आणि अनुभवावरील विश्वास यातून येतो. आत्मविश्वास हा एक गुणधर्म आहे जो बहुतेक
लोक बाळगू इच्छितात.
आत्मविश्वास सुधारण्याचे मार्ग
आत्मविश्वास वाढवण्याच्या दोन बाजू आहेत. स्वत:वर
आणि तुमच्या क्षमतेवर अधिक आत्मविश्वास बाळगणे हे अंतिम उद्दिष्ट असले तरी, तुम्ही
इतर लोकांसमोर अधिक आत्मविश्वासाने कसे दिसावे याचाही विचार करणे योग्य आहे. हे कसे
साध्य करायचे याबद्दलच्या काही कल्पना खालील प्रमाणे आहेत.
नियोजन आणि तयारी
नवीन किंवा संभाव्य कठीण परिस्थितींबद्दल लोकांना
सहसा कमी आत्मविश्वास वाटतो. कदाचित आत्मविश्वास विकसित करण्याचा सर्वात महत्वाचा घटक
म्हणजे अज्ञात गोष्टींसाठी नियोजन आणि तयारी करणे.
उदाहरणार्थ, तुम्ही नवीन नोकरीसाठी अर्ज करत असल्यास,
मुलाखतीची तयारी करणे चांगली कल्पना असेल. तुम्हाला काय म्हणायचे आहे याची योजना करा
आणि तुम्हाला विचारल्या जाणाऱ्या काही प्रश्नांचा विचार करा. मित्र किंवा सहकाऱ्यांसोबत
तुमच्या उत्तरांचा सराव करा आणि त्यांचा अभिप्राय मिळवा.
मुलाखतीच्या नियोजनाची इतर अनेक उदाहरणे आहेत.
कदाचित तुम्ही जाण्यापूर्वी केशभूषाकाराला भेट द्यावी. तुम्ही मुलाखतीला कसे जाणार
आहात आणि प्रवासाला किती वेळ लागेल? आपण काय परिधान करावे? अज्ञात परिस्थितींवर तुम्ही
शक्य तितके नियंत्रण ठेवा, कार्ये लहान उप-कार्यांमध्ये विभाजित करा आणि शक्य तितक्या
योजना करा.
काही परिस्थितींमध्ये आकस्मिक योजना असणे आवश्यक
असू शकते. तुमची मुख्य योजना अयशस्वी झाल्यास बॅकअप योजना. जर तुम्ही तुमच्या मुलाखतीला
गाडीने जाण्याचे ठरवले असेल पण सकाळी गाडी सुरू झाली नसेल तर तुम्ही तिथे कसे पोहोचाल?
अनपेक्षितपणे शांतपणे प्रतिक्रिया देण्यास सक्षम असणे हे आत्मविश्वासाचे लक्षण आहे.
आत्म-जागरुकता- What is a confidence & how to get it?
आत्मविश्वास निर्माण करण्याच्या दिशेने पहिले पाऊल म्हणजे
आत्म-जागरुकता. स्वत:ची मजबूत भावना विकसित करण्यासाठी स्वतःची ताकद, कमकुवतपणा, मूल्ये
आणि विश्वास जाणून घेणे आवश्यक आहे. जे लोक आत्म-जागरुक असतात ते अधिक आत्मविश्वास
बाळगतात कारण त्यांना माहित असते की ते कोण आहेत, त्यांना काय हवे आहे आणि त्यांचे
ध्येय कसे साध्य करावे.
सकारात्मक विचार
सकारात्मक
विचार हा आत्मविश्वास वाढवण्याचा एक अतिशय शक्तिशाली मार्ग आहे. जर तुमचा विश्वास असेल
की तुम्ही काहीतरी साध्य करू शकता, तर तुम्ही हे सुनिश्चित करण्यासाठी कठोर परिश्रम
कराल अशी शक्यता आहे, तथापि, जर तुमचा विश्वास नसेल की तुम्ही एखादे कार्य पूर्ण करू
शकता, तर तुम्ही अर्ध्या मनाने त्याकडे जाण्याची शक्यता जास्त आहे आणि त्यामुळे अधिक
अयशस्वी होण्याची शक्यता. युक्ती म्हणजे स्वतःला खात्री पटवून देणे की तुम्ही काहीतरी
करू शकता - योग्य मदत, समर्थन, तयारी आणि ज्ञान.
आशावाद हा विश्वास आहे जो यशाकडे नेतो. आशा आणि
आत्मविश्वासाशिवाय काहीही करता येत नाही. सकारात्मक आत्म-संवाद हा आत्मविश्वास निर्माण करण्याचा
आणखी एक महत्वाचा पैलू आहे. आपण स्वतःशी ज्या प्रकारे बोलतो त्याचा आपल्याला स्वतःबद्दल
कसा वाटतो यावर खूप प्रभाव पडतो. जे लोक सकारात्मक आत्म-चर्चामध्ये गुंतलेले असतात
त्यांचा जीवनाबद्दल अधिक आशावादी दृष्टीकोन असतो, ते स्वतःबद्दल कमी टीका करतात आणि
अधिक आत्मविश्वास बाळगतात.
खंबीरपणा- What is a confidence & how to get it?
खंबीर असणे म्हणजे तुमचा
विश्वास असलेल्या गोष्टींसाठी उभे राहणे आणि
तुमच्या तत्त्वांना चिकटून राहणे.
खंबीर असण्याचा अर्थ असा आहे
की आपण एखाद्या व्यक्तीच्या दबावाखाली आहात
म्हणून नव्हे तर
ती योग्य गोष्ट आहे
असे आपल्याला वाटत असल्यास आपण
आपला विचार बदलू शकता.
खंबीरपणा, आत्मविश्वास आणि आत्मसन्मान या
सर्वांचा खूप जवळचा संबंध
आहे - सहसा लोक त्यांचा
आत्मविश्वास वाढवल्यामुळे नैसर्गिकरित्या अधिक ठाम होतात.
योग्यता- What is a confidence & how to get it?
योग्यता म्हणजे काहीतरी चांगले करण्याची क्षमता. जे लोक
त्यांच्या क्षमतांमध्ये सक्षम आहेत ते त्यांच्या कौशल्यांवर आणि ज्ञानावर अधिक विश्वास
ठेवतात. शिक्षण, प्रशिक्षण, सराव आणि अनुभव याद्वारे क्षमता विकसित केली जाऊ शकते.
शारीरिक स्वरुप
शारीरिक देखावा देखील आत्मविश्वास वाढविण्यात भूमिका
बजावू शकतो. जे लोक त्यांच्या शारीरिक आरोग्याची आणि देखाव्याची काळजी घेतात त्यांना
स्वतःबद्दल चांगले वाटते, ज्यामुळे आत्मविश्वास वाढू शकतो. तथापि, हे लक्षात घेणे महत्वाचे
आहे की आत्मविश्वास केवळ शारीरिक स्वरुपावर आधारित नसावा.
सामाजिक समर्थन
कुटुंब, मित्र आणि सहकाऱ्यांकडून मिळणारा सामाजिक
पाठिंबा एखाद्या व्यक्तीच्या आत्मविश्वासावर मोठा परिणाम करु शकतो. ज्या लोकांकडे मजबूत
समर्थन प्रणाली आहे त्यांना त्यांच्या क्षमतेवर अधिक विश्वास वाटतो आणि जोखीम घेण्याची
आणि त्यांच्या ध्येयांचा पाठपुरावा करण्याची अधिक शक्यता असते.
लवचिकता- What is a confidence & how to get it?
लवचिकता ही अडथळे आणि आव्हानांमधून परत येण्याची
क्षमता आहे. जे लोक लवचिक असतात ते अधिक आत्मविश्वास बाळगतात कारण त्यांना माहित आहे
की ते कठीण परिस्थिती हाताळू शकतात आणि दुस-या बाजूने अधिक मजबूत होऊ शकतात.
अहंकार टाळा- What is a confidence & how to get it?
जसजसा तुमचा आत्मविश्वास वाढतो आणि
तुम्ही यशस्वी होता, तसतसे
इतरांपेक्षा श्रेष्ठ वाटणे किंवा
वागणे टाळा. लक्षात ठेवा
कोणीही परिपूर्ण नसतो
आणि आपण नेहमी शिकू
शकता असे बरेच काही
असते. तुमची ताकद आणि
यश साजरे करा आणि
तुमच्या कमकुवतपणा आणि अपयश ओळखा.
इतरांना त्यांच्या कामाचे श्रेय द्या
- प्रशंसा आणि प्रामाणिकपणे प्रशंसा करा.
विनम्र आणि विनम्र व्हा,
इतर काय करत आहेत
यात स्वारस्य दाखवा, प्रश्न विचारा
आणि सहभागी व्हा.
सारांष- What is a confidence & how to get it?
अशा प्रकारे आत्मविश्वास निर्माण करण्यात मानसिकता
महत्वची भूमिका बजावते. ज्या लोकांची वाढीची मानसिकता आहे, याचा अर्थ असा विश्वास आहे
की त्यांच्या क्षमता कठोर परिश्रम आणि समर्पणाने विकसित केल्या जाऊ शकतात, ते निश्चित
मानसिकता असलेल्या लोकांपेक्षा अधिक आत्मविश्वास बाळगतात, ज्यांना विश्वास आहे की त्यांच्या
क्षमता पूर्वनिर्धारित आहेत.
शेवटी, आत्मविश्वास हा एक महत्वपूर्ण गुणधर्म आहे
जो एखाद्या व्यक्तीच्या वैयक्तिक आणि व्यावसायिक जीवनावर मोठ्या प्रमाणावर प्रभाव टाकू
शकतो. जरी काही लोक नैसर्गिकरित्या आत्मविश्वास बाळगू शकतात, हे एक वैशिष्ट्य आहे जे
आत्म-जागरुकता, सकारात्मक आत्म-बोलणे, क्षमता, शारीरिक स्वरुप, सामाजिक समर्थन, लवचिकता
आणि मानसिकतेद्वारे विकसित केले जाऊ शकते. या घटकांवर लक्ष केंद्रित करुन, व्यक्ती
स्वत: ची तीव्र भावना विकसित करु शकतात आणि त्यांचे ध्येय साध्य करण्यासाठी त्यांच्या
क्षमतेवर अधिक विश्वास ठेवू शकतात.