 |
| Image Source |
My Favourite Subject | माझा आवडता विषय या निबंधाबाबतचे संपूर्ण मार्गदर्शन या लेखामध्ये केलेले आहे.
आपण जेंव्हा शाळेत पहिल्यांदा प्रवेश घेतो, तेंव्हा
हळूहळू आपला अनेक विषयांशी परिचय होतो. त्यापैकी असे काही विषय आहेत ज्यांची आपल्याला
भीती वाटते, तर काही विषय आपल्याला सोयीस्कर किंवा सोपे वाटतात. त्यामध्येही एखादा
असा विषय सतो, जो आपल्या हृदयाच्या जवळ आहे. माझ्यासाठी ते विज्ञान आहे आणि त्यामध्ये
विशेषत: भौतिकशास्त्र आहे.
मला भौतिकशास्त्र का आवडते?
आपण ज्या ठिकाणी राहतो त्या ठिकाणी सतत काहीनाकाहीतरी
घडत असते, त्यामागे 'असे का' हा प्रश्न सर्वांच्या मनात येत असतो. मला या गोष्टींमागील
'का' शोधायला आवडते, आणि भौतिकशास्त्र मला ते करण्यास मदत करते.
काही वर्षापूर्वी एका माणसाला असा प्रश्न पडला की आपण
फेकलेली कोणतिही वस्तू किंवा झाडावरील फळे खालीच का पडतात? ते वर का जात नाहीत? वस्तूंना
आकर्षित करणाऱ्या खगोलीय पिंडांमध्ये खेचण्याची जबरदस्त शक्ती असते हे सत्य उघड होईपर्यंत
तो थांबला नाही. तो माणूस म्हणजे आयझॅक न्यूटन.
त्यावेळेस भौतिकशास्त्रावर इंटरनेट किंवा अगदी अधिकृत
पुस्तके नव्हती. त्याच्या मेंदूचा वापर करुन आणि त्याच्यासाठी उपलब्ध असलेल्या इतरांचे
थोडेसे पूर्व संशोधन वापरुन त्याने वस्तुस्थिती ओळखली. हे भौतिकशास्त्राचे सौंदर्य
आहे. निसर्गाच्या घटनांवर प्रश्नचिन्ह निर्माण करण्यासाठी एक तीक्ष्ण मन आवश्यक आहे.
भौतिकशास्त्र हा माझा आवडता विषय आहे याचे आणखी एक कारण
हे आहे की त्यासाठी फार कमी रॉट लर्निंग आवश्यक आहे. विज्ञानाशी संबंधित कोणत्याही
गोष्टीमागील मूलभूत सिद्धांत समजून घेणे आवश्यक आहे.
जर मला आकाश निळे का आहे हे जाणून घ्यायचे असेल तर मला
काहीही लक्षात ठेवण्याची गरज नाही. माझ्या शिक्षकांना फक्त मला सांगायचे आहे की सूर्यप्रकाशाचा
निळा भाग हा हवेतील रेणूंद्वारे जास्त विखुरलेला असतो ज्यातून सूर्यप्रकाश जातो. जर
मला हे कारण आणि परिणाम संबंध योग्यरित्या समजले तर मी ते विसरणार नाही.
मला विज्ञान आवडते त्याचे कारण ते सर्वांसाठी मदत करते.
पूर्वी, शेतक-याला पिके घेण्यासाठी कठोर परिश्रम करावे लागायचे, परंतु आता प्रगत ट्रॅक्टर
आणि इतर वैज्ञानिक साधनांच्या सहाय्याने तो कमी श्रमात तेवढीच पिके घेऊ शकतो.
आपल्या जीवनात भौतिकशास्त्राचे महत्त्व
जर विज्ञान किंवा भौतिकशास्त्रातील आपले ज्ञान प्रगत
झाले नसते तर, आपण अजूनही गुहेतल्या माणसांसारखे जगत असतो. अग्नीच्या शोधापासून ते
चाकांच्या शोधापर्यंत सर्व काही विज्ञानावरील आमच्या जन्मजात प्रेमामुळे घडले असे
म्हटले तरी वावगे ठरणार नाही.
विज्ञान हा प्रगतीचा समानार्थी शब्द असू शकतो. विज्ञान
नाही तर प्रगती नाही. प्रत्येक आधुनिक इलेक्ट्रॉनिक
उपकरणे संगणकापासून रॉकेटपर्यंत, मोबाईलपासून स्ट्रीट लाईटपर्यंत, प्रत्येक गोष्टीला
विजेची गरज असते. आणि ही वीजही विज्ञानाची देणगी आहे!
विज्ञानाचे सौंदर्य हे आहे की ते मूलभूत गोष्टींपासून
सुरु होते आणि नंतर ते अधिक प्रगत पैलूंवर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी तयार होते. जेव्हा
न्यूटनने गुरुत्वाकर्षणाचा शोध लावला तेव्हा त्याने प्रथम गोष्टी का खाली पडतात याचा
विचार केला. तथापि, त्याने लवकरच गुरुत्वाकर्षणाच्या समान सिद्धांताचा वापर करुन हे
प्रकट केले की हे पृथ्वीचे गुरुत्वाकर्षण आकर्षण आहे ज्यामुळे चंद्र त्याच्या कक्षेपासून
दूर जाण्यापासून रोखला.
माझे इतर आवडते विषय
विद्यार्थ्यांना कोणता विषय आवडतो त्यानुसार विद्यार्थी
हा निबंध वेगवेगळ्या प्रकारे सादर करु शकतात; चांगला निबंध लिहिण्याचे काही मार्ग खाली
दिले आहेत.
इंग्रजी
माझ्या अभ्यासपूर्ण जीवनाच्या सुरुवातीपासून इंग्रजी हा
माझा आवडता विषय आहे. माझ्या मनात आलेल्या अनेक संकल्पनांचे वाचन, लेखन आणि संशोधन
करण्यात मला नेहमीच आनंद वाटतो.
इंग्रजी साहित्य वाचणे आणि समजून घेणे याने केवळ माझी
समीक्षात्मक विचार कौशल्ये विकसित केली नाहीत तर माझ्या सर्वांगीण चारित्र्य विकासातही
मदत केली आहे. याने मला नम्र आणि विविध सार्वभौमिक संकल्पनांबद्दल ज्ञानी बनवले आहे
ज्यांची जाणीव प्रत्येकाला नसते. इंग्रजी साहित्याचा अभ्यास केल्याने मला जग इतरांपेक्षा
वेगळ्या पद्धतीने जाणवते.
हे सांगायला नको की इंग्रजी साहित्य हे एक विशाल क्षेत्र
आहे ज्यामध्ये करिअरच्या असंख्य संधी आहेत. संपादक, लेखक, कंटेंट मार्केटर, संशोधक
बनणे यासारख्या अनेक गोष्टी निवडण्यासाठी आहेत आणि ही यादी संपत नाही.
इंग्रजी मला बॉक्सच्या बाहेर कल्पकतेने विचार करण्याची
परवानगी देते किंवा बॉक्समध्ये राहून काहीतरी नवीन तयार करण्याची परवानगी देते; हे
माझे संभाषण कौशल्य वाढवते आणि मला माझ्या स्वतःच्या अटींनुसार गोष्टींचा अर्थ लावण्यास
सक्षम करते. म्हणूनच, मला हा विषय आवडतो आणि इंग्रजी साहित्याचा अभ्यास करताना माझ्यासोबत
राहणाऱ्या मूल्यांची जपणूक करतो.
गणित
माझा आवडता विषय गणित आहे; माझ्या शालेय जीवनाच्या सुरुवातीपासूनच
मला गणिताची समीकरणे सोडवण्यात नेहमीच आनंद मिळतो. मला हा विषय आवडतो, कारण मी नेहमी
माझ्या वर्गात उत्कृष्ट कामगिरी करतो, माझ्या गणिताचे शिक्षक आणि पालकांना अभिमान वाटतो.
जेव्हा मी गणितातील समस्या सोडवत असतो, तेव्हा मला असे
वाटते की माझ्या मेंदूला इतर विषयांच्या तुलनेत खूप आवश्यक व्यायाम मिळत आहे, जो मला
थोडा ओझे वाटतो कारण ते बहुतेक सिद्धांत असतात म्हणून त्यांना लक्षात ठेवण्याची आवश्यकता
असते. मी नेहमी आकड्यांच्या बाबतीत चांगला असतो आणि मला आकड्यांमध्ये फेरफार करायला
आणि खेळायला आवडते.
काही कालावधीसाठी सतत अभ्यास करून गणितीय समीकरणे सोडवल्यानंतर,
मी इतर विषयांमध्येही केलेल्या सुधारणा मला जाणवू शकते. याचे कारण असे की गणितीय समीकरणे
सोडवल्याने माझी विचारसरणी गंभीर आणि विश्लेषणात्मक कौशल्ये सुधारली आहेत, जी अत्यंत
महत्त्वाची कौशल्ये आहेत जी एखाद्या व्यक्तीकडे असणे आवश्यक आहे.
मला अंकांवरील सर्व अंकगणित ऑपरेशन्स सोडवणे आवडते आणि
मी नेहमी अधिक कठीण समस्या हाताळण्यास उत्सुक असतो कारण ते मला माझी क्षमता ओळखण्यात
मदत करतात. जेव्हा मी मोठा होईल, तेव्हा मी गणितज्ञ होण्याची आकांक्षा बाळगतो आणि कदाचित
नवीन सिद्धांत किंवा सूत्रे शोधून या क्षेत्रात माझ्या निष्कर्षांचे योगदान देईन.
विज्ञान
विज्ञान हा माझ्या शाळेतील आवडीचा विषय आहे, आजकाल विज्ञान
आणि तंत्रज्ञान हातात हात घालून चालतात कारण विज्ञानाशिवाय तंत्रज्ञान नाही आणि तंत्रज्ञानाशिवाय
विज्ञान नाही.
आज आपण विविध गोष्टींनी वेढलेले आहोत ज्यांच्या अस्तित्वाचे
किंवा विशिष्ट पद्धतीने वागण्याचे वैज्ञानिक स्पष्टीकरण आहे. उदाहरणार्थ, आपले शूज
आणि फरशीमधील घर्षण, पक्ष्यांच्या उडण्यामागे एक शास्त्र आहे, आपल्या नळांमध्ये वाहणारे
पाणी, पहाट आणि संध्याकाळ या संकल्पना देखील या विषयात शिकवल्या जाणा-या विज्ञानाचा
भाग आहेत.
माझ्या आजूबाजूला काही गोष्टी कशा घडत आहेत हे जाणून घेण्याची
मला नेहमीच उत्सुकता असते आणि म्हणूनच विज्ञानाचा अभ्यास केल्याने माझी उत्सुकता शांत
होते. वैज्ञानिक सिद्धांतांचा अभ्यास केल्याने मला माझ्या दैनंदिन जीवनातील प्रत्येक
घटनेचे तार्किक स्पष्टीकरण मिळण्यास मदत होते.
अलिकडच्या वर्षांत विज्ञानाच्या क्षेत्रात बरीच प्रगती
झाली आहे जसे की, 2020 मध्ये, शास्त्रज्ञांना प्लास्टिक खाणारे जिवाणू सापडले, त्यांनी
ढगांच्या बीजनातून बर्फ तयार करण्याचे मार्ग शोधले, काही वैज्ञानिक अभ्यास दर्शवतात
की 2070 च्या आसपास आपण निसर्गाचे शोषण आणि नाश करत राहिलो तर आपल्याला राहण्यायोग्य
वातावरण राहणार नाही. अगदी कोविड लसीकरण हे विज्ञानातील व्यापक संशोधनाचे उत्पादन आहे
ज्याने पृथ्वीवरील असंख्य लोकांना कोविड-19 च्या धोक्यापासून वाचवले आहे.
मानवी जीवनाची तांत्रिकदृष्ट्या प्रगती होण्यासाठी वैज्ञानिक
प्रगती अत्यंत महत्त्वाची आहे. तथापि, त्यामुळे होणारे नुकसान, जसे की ग्लोबल वार्मिंग
आणि आज आपल्या सभोवतालचे विविध जागतिक धोके यांविषयी आपण लक्ष ठेवले पाहिजे, कारण आपण
आपल्या विशिष्ट संसाधनांच्या वापराबाबत सतर्क राहिलेलो नाही. वैज्ञानिक अभ्यासामुळे
आपल्याला पर्यावरणपूरक जीवन जगण्यासही मदत होऊ शकते.
मी मोठा झाल्यावर मला शास्त्रज्ञ व्हायला आवडेल कारण मला
शास्त्रज्ञांना कायमस्वरुपी पर्यावरणपूरक जीवन जगण्याचा मार्ग साध्य करण्यात मदत करायची
आहे जी जगाला वाचविण्यात मदत करु शकते.
विज्ञान-संबंधित विषय केवळ कोरडे सिद्धांत आणि नैसर्गिक
बाबी आणि घटनांमागील कारणे हाताळण्यासाठी नाहीत. अशा विषयांनी मला सत्याचे मूल्य शिकवले
आहे. माझ्या वडिलांनी कितीही प्रयत्न केले तरी विज्ञानाशिवाय मला सत्याची किंमत कळली
नसती. गॅलिलिओ गॅलीली चर्चचा पृथ्वीच्या अचलतेचा सिद्धांत स्वीकारु शकला असता. पण तो
आला नाही. खोटे बोलून जगण्यापेक्षा त्याने मृत्यूला कवटाळणे पसंत केले. मला अंधाराचा
तिरस्कार आहे. विज्ञानाच्या मदतीनेच मी अंधारातून प्रकाशाकडे अक्षरशः आणि लाक्षणिक
अर्थाने जाऊ शकतो. काही लोक इंग्रजी आणि हिंदी वगैरे भाषांचा आनंद घेतात आणि जेव्हा
लक्ष केंद्रित करतात तेव्हा ते त्यांच्या स्वतःच्या क्षेत्राचे विद्वान बनतात.
विद्यार्थ्यांना निबंध लिहिण्यास मदत करणाऱ्या काही टिप्स पुढीलप्रमाणे आहेत.
1. तुमचा आवडता विषय समजावून सांगणे - उदाहरणार्थ - सर्व
विषयांचे महत्त्वपूर्ण मूल्य आहे आणि मेंदूच्या तसेच चारित्र्याच्या सर्वांगीण विकासात
मदत होते, परंतु मला माझा आवडता विषय विशेषतः मनोरंजक वाटतो कारण त्याचा अभ्यास करताना
मला कधीही कंटाळा येत नाही.
2. तुमच्या आवडत्या शिक्षकांबद्दल लिहा जे अभ्यास मजेदार
आणि सुलभ करतात.
3. हे तुम्हाला शैक्षणिक अभ्यासक्रमाबाहेर कसे मदत करते
किंवा तुम्ही ते दैनंदिन जीवनात कसे लागू करु शकता याबद्दल लिहा.
4. जर इतिहास हा तुमचा आवडता विषय असेल, तर तुम्ही तुमचा
निबंध असे तयार करु शकता - इतिहास मला माझ्या देशाच्या भूतकाळाची आठवण करुन देण्यास
मदत करतो. महान शासक आणि सम्राटांबद्दल वाचल्यानंतर, मला देशभक्तीची तीव्र भावना येते
ज्यामुळे मी माझ्या देशाच्या आणि वारशाच्या प्रेमात पडतो.
5. तुमच्या आवडत्या विषयाच्या वैशिष्ट्यांबद्दल लिहा आणि
ते तुम्हाला अधिक चांगले करण्यासाठी कसे प्रेरित करते.
निबंध लेखन
वाचन, लेखन आणि टीकात्मक विचार करण्याच्या सवयी लावण्यासाठी
निबंध लेखन अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते, या सर्व गोष्टी विद्यार्थ्यांच्या सर्वांगीण
वाढीसाठी अत्यंत महत्त्वाच्या असतात.
निबंध लिहिण्याचा मुख्य उद्देश मुळात एखाद्या विशिष्ट
विषयावर लेखकाचे मत किंवा हेतू ठामपणे मांडणे हा आहे, मग तो शैक्षणिक, राजकीय, संपादकीय
किंवा इतर कोणत्याही क्षेत्रातील असो.
शैक्षणिक निबंध लेखन हे मुख्यत्वे विद्यार्थ्याच्या मनाचा
विकास करण्यासाठी आणि विश्लेषण, पुरावे आणि व्याख्या वापरुन कल्पना किंवा युक्तिवाद
तयार करण्यास मदत करणाऱ्या विशिष्ट पद्धतीने लिहिण्यावर लक्ष केंद्रित करते.
निबंध लेखनामुळे कोणताही विषय लिहिण्यापूर्वी किंवा सुरु
करण्यापूर्वी सखोल संशोधन करण्याची सवय विकसित होण्यास मदत होते.
वादात्मक निबंध, प्रवेश निबंध, प्रेरक निबंध, तुलना आणि
विरोधाभास निबंध, वैयक्तिक निबंध, एक्सपोझिटरी निबंध, प्रेक्षकांसाठी निबंध लिहिणे
असे विविध प्रकारचे निबंध आहेत. हे असे अनेक प्रकारचे निबंध आहेत जे विद्यार्थी त्यांच्या
विद्वान वर्षांबद्दल लिहायला शिकतात.
निबंध लिहिताना तुम्हाला सर्वोत्तम परिणाम मिळू शकतील अशा काही टिप्स येथे आहेत
1) वाचन, संशोधन, विचारमंथन: निबंध लिहिताना हे त्रिकूट अत्यंत महत्त्वाचे
आहे कारण पहिली आणि सर्वात महत्त्वाची पायरी म्हणजे नेमके काय विचारले जात आहे आणि
तुम्ही तुमचा निबंध कसा व्यवस्थित कराल आणि त्याचे भाग कसे बनवाल.
2) प्रभावी नियोजन: निबंधात जमा करावयाचे मुद्दे लिहा. हे
कव्हर करणे आवश्यक असलेल्या महत्त्वाच्या विषयांवर आपला निबंध तयार करण्यात मदत करेल.
3) संसाधनांचा कार्यक्षम वापर: इंटरनेटवर संसाधने उपलब्ध आहेत जे तुम्हाला तुमच्या निबंधाबद्दल कसे जायचे याबद्दल एक इशारा मिळविण्यात मदत करतात. उद्धृत केलेले लेखन कार्य तुम्हाला लक्षणीय वजन देईल.
4) मसुदा तयार करणे: तपशीलवार निबंध लिहिण्याची गुरुकिल्ली
म्हणजे प्रथम एक मसुदा तयार करणे जो तुमच्या सामग्रीची क्रमवारी लावण्यास मदत करेल
जेणेकरून तुम्ही मुख्य विषयाशी संबंधित नसलेली कोणतीही अनावश्यक माहिती काढून टाकू
शकता.
5) प्रूफरीड आणि उजळणी: हा निबंध पूर्ण करण्याचा शेवटचा टप्पा
आहे. अंतिम आवृत्ती सबमिट करण्यापूर्वी, विद्यार्थ्यांनी त्यांचा निबंध प्रूफरीड केला
पाहिजे आणि तो चोरीचा आहे का ते तपासावे आणि अंतिम आवृत्तीमध्ये सुधारणा करण्यापूर्वी
तो कधीही सबमिट करु नये.
निष्कर्ष
तंत्रज्ञानाच्या या सपर्धात्मक जगात टिकून राहण्यासाठी विविध पैलूंबद्दलचे
ज्ञान वाढवण्यास सर्व विषय मदत करतात. प्रत्येकामध्ये असलेली आवड, कौशल्ये आणि गुण
वेगवेगळे असतात, त्यानुसार ते त्यांच्या आवडीच्या विषयाची निवड करतात.
आवडता विषय प्रत्येक गोष्टींकडे अधिक सखोलपणे पाहण्याची आपली उत्सुकता वाढवतो. शास्त्रज्ञ आणि विद्वानांनी शोधलेल्या विविध सिद्धांतांवर विचार करण्यास मदत करतो.