अंडी खाण्याचे फायदे | The benefits of eating eggs

या आर्टिकल मधील ठळक मुद्दे 

दररोज अंडी खाणे चांगले आहे का?
अंडी खरोखर पौष्टिक असतात का?
आरोग्याच्यादृष्टिने अंडी खाण्याचे फायदे
कोलेस्ट्रॉलची पातळी चांगली ठेवण्यास मदत
अंडी ओमेगा-3 चा एक चांगला स्त्रोत आहे.
अंडी वजन कमी करण्यास मदत करतात.
गर्भधारणेत अंडी खाणे फायदयाचे
अंडी डोळयांसाठी फायदेशीर आहेत
अंडी पोषण आहारास मदत करतात
डायबिटीज असलेल्या लोकांसाठी अंडी चांगले आहेत?


अंडी हजारो वर्षापासून आपल्या आहाराचा एक भाग राहिली आहेत, तरीही मानवी आरोग्यासाठी ती किती फायदेशीर ठरु शकतात हे आपण अद्याप शिकत आहोत. अंडी पोषक तत्वांनी भरलेली आहेत त्याची कसर इतर कोणतेही खाद्यपदार्थ भरुन काढू शकत नाहीत. अंडी आरोग्यासाठी फायदेशीर असल्यामुळे त्यांना सुपरफूड असेही म्हटले जाते.


दररोज अंडी खाणे चांगले आहे का? (Is it better to eat eggs every day?)


यात काहीच शंका नाही, दररोज अंडी खाण्याचे बरेच फायदे आहेत. अंडी केवळ उच्च दर्जाचे प्रथिनेच देत नाहीत, तर त्यात ११ जीवनसत्त्वे आणि खनिजे, ओमेगा 3 फॅटी ॲसिडस् आणि अँटीऑक्सिडंट्स देखील असतात. याचा अर्थ आपल्या शरीराला आवश्यक असलेल्या दररोजच्या पौष्टिक आहाराची गरज अंडी भागवू शकतात.



अंडी खरोखर पौष्टिक असतात का? (Are Eggs Really Nutritious?)


अंडी जीवनसत्त्वे आणि खनिजांच्या श्रेणींमध्ये सर्वात पुढे आहेत. एका उकडलेल्या अंड्यात ४०% व्हिटॅमिन डी, २५% फोलेट, १२% राइबोफ्लेविन (व्हिटॅमिन बी २), २०% सेलेनियम, जीवनसत्त्वे अ, ई, बी ५ बी १२, तसेच लोह, आयोडीन आणि फॉस्फरस इ. घटक असतात. यावरून अंडी पौष्टिक आहेत तसेच आपल्या आरोग्यासाठी चांगली आहेत हे स्पष्ट होते.


अंड्यातील बहुतेक प्रोटीन हे अंडयातील पांढर्‍या भागामध्ये आढळतात, तर अंड्यातील पिवळया बलकामध्ये जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि अँटिऑक्सिडेंट असतात. एका मोठ्या अंड्यात ६ ग्रॅम प्रथिने असतात आणि व्हिटॅमिन डी, व्हिटॅमिन बी १२ आणि लोह असते. काही अंडी 3फॅटी ॲसिडस् आणि अँटीऑक्सिडंट्स देखील असतात जे मुलांच्या मेंदूच्या विकासास मदत करतात. न्याहारीसाठी तळलेले पदार्थ आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ खाण्याऐवजी आपल्या मुलांना अंडी खाऊ घालणे कधीही चांगलेच.


अंडयापासून उत्तम खाद्यपदार्थ तयार करता येतात. अर्थात आपल्या आवडीनुसार आपण पदार्थ तयार करु शकता फक्त आपल्या आहारात त्याचा वापर होणे महत्वाचे आहे. पूर्वी डॉक्टर मुले १२ महिन्यांची होईपर्यंत अंडी न देण्याची शिफारस करत असत परंतु आता संशोधनात असे दिसून आले आहे की ६ ते १२ महिन्यांच्या दरम्यान एलर्जीनिक पदार्थांचे सेवन केल्यास अन्न एलर्जी टाळण्यास मदत होते.



आरोग्याच्यादृष्टिने अंडी खाण्याचे फायदे (The health benefits of eating eggs)


प्रथिने हे जीवनाचे मुख्य घटक असतात आणि एका अंड्यात सुमारे 6.3 ग्रॅम उच्च-गुणवत्तेचे प्रथिने असतात. शरीरातील प्रथिनांचे मुख्य कार्य म्हणजे ऊतक सारख्या गोष्टी तयार करणे, मजबूत करणे आणि दुरुस्ती करणे किंवा त्यास पुनर्स्थित करणे.


अंडी अत्यंत उच्च-गुणवत्तेची प्रथिने प्रदान करतात ज्यामध्ये शरीराच्या वाढीसाठी आवश्यक असलेल्या अमीनो ॲसिड असतात. काही इतर खाद्यपदार्थांमध्ये अंडींपेक्षा जास्त प्रमाणात प्रोटीन असते परंतु अंड्यांमधील प्रोटीनची गुणवत्ता असते.



कोलेस्ट्रॉलची पातळी चांगली ठेवण्यास मदत (Helps to keep cholesterol levels good) 


अंडी उच्च-घनतेच्या लिपोप्रोटीन (एचडीएल) किंवा सामान्यतः ज्ञात कोलेस्ट्रॉलची पातळी चांगली ठेवण्यास मदत करतात. एचडीएलची योग्य पातळी हृदयरोगाचा धोका कमी करण्यास मदत करु शकते.


कमी-घनतेचे लिपोप्रोटीन (एलडीएल) किंवा "खराब" कोलेस्ट्रॉल यामुळे हृदयाच्या आरोग्यास धोका असू शकतो. तळलेले पदार्थ सॅच्युरेटेड फॅट्स आणि ट्रान्स-फॅट्स एलडीएल कोलेस्ट्रॉलची पातळी वाढवतात.



अंडी ओमेगा-3 चा एक चांगला स्त्रोत आहे. (Eggs are a good source of omega-3.)


"अत्यावश्यक चरबी" कमी करण्यासाठी पेशीच्या कार्यप्रणालीमध्ये मासे महत्वाची भूमिका बजावतात. तेलकट मासे हा एक चांगला मार्ग आहे. अंड्यांमधे माशामध्ये आढळणा-या ओमेगा-3 सारख्या प्रकारांचा समावेश आहे. जे मासे खाऊ शकत नाहीत त्यांच्यासाठी अंडी विशेषतः उपयुक्त ठरतात. ओमेगा-3 फॅट्स हृदयाचे, मेंदूचे आणि डोळ्यांचे संरक्षण करण्यासाठी चांगले असतात.



अंडी वजन कमी करण्यास मदत करतात. (Eggs help in weight loss.)


अंडी पौष्टिक, अधिक प्रमाणात आणि उच्च दर्जाचे प्रथिने मिळविण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे. अंडी वजन कमी करण्यासाठी एक आरोग्यदायी पदार्थ आहे.


अभ्यासामध्ये असे आढळले आहे की अंडी खाल्ल्याने आपणास अधिक काळ दुसरे काही खाण्याची इच्छा होत नाही. अंडयामधील A हार्मोन आणि प्रोटीन अंडी खाल्यानंतर बराच वेळ भूक न लागण्यास (समाधानी राहण्यास) मदत करतात. त्यामुळे आपण इतर पदार्थ जास्त खात नाही पर्यायाने वजन प्रमाणात राहण्यास मदत होते. अंडी खाल्ल्याने ग्लूकोज आणि इन्सुलिनची पातळी योग्य राहते त्यामुळे वजन न वाढण्यास एकप्रकारे मदत होते. 



गर्भधारणेत अंडी खाणे फायदयाचे (It is beneficial to eat eggs during pregnancy)


बर्‍याच लोकांनी कधीही कोलोइनबद्दल ऐकले नसले तरी हे पोषक आपल्या आरोग्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. कोलिन सामान्य पेशींच्या कामकाजासाठी आवश्यक असते आणि बाळाच्या मेंदूच्या निरोगी विकासास मदत करण्यासाठी गर्भधारणेदरम्यान विशेषतः महत्वाचे असते. आणि अंडी कोलोनचे सर्वोत्तम आहार स्त्रोत आहेत.



अंडी डोळयांसाठी फायदेशीर आहेत (Eggs are beneficial for the eyes)


अंडी आपले वयानुसार डीजनरेटिव्ह दृष्टीचा प्रतिकार करण्यास देखील मदत करु शकतात. अंडी अँटिऑक्सिडेंट्स ल्यूटिन आणि झेक्सॅन्थिनमध्ये समृद्ध असतात, त्यामुळे मोतीबिंदू आणि इतर काही डोळ्यांच्या रोगांची जोखीम कमी करण्यास संरक्षणात्मक भूमिका बजावतात असे मानले जाते. अभ्यासामध्ये असे दिसून आले आहे की अंडयामधून हे अँटीऑक्सिडेंट्स शरीरास चांगले मिळतात. अंड्यांमधील व्हिटॅमिन ए आणि ओमेगा-3 फॅटी ॲसिड डोळयातील पडदा खराब होण्यापासून वाचवू शकतात.



अंडी पोषण आहारास मदत करतात (Eggs help in nutrition)


वृद्ध लोकांना जेवणात योग्य प्रमाणात पोषणद्रव्ये मिळतील यासाठी त्यांनी काय खावे याकडे जास्त लक्ष देणे महत्वाचे आहे. पौष्टिक गरजांची वाढ आणि भूक न लागणे, फायबर, कॅल्शियम, जीवनसत्त्वे अ, ई, सी, बी ६, बी १२, फोलेट, लोह, मॅग्नेशियम आणि झिंकच्या कमतरतेचा धोका वाढू शकते. वृद्ध लोक जे प्रामुख्याने घरातच राहतात त्यांना सूर्यप्रकाशाच्या कमतरतेमुळे व्हिटॅमिन डीची कमतरता देखील जास्त असते. ११ भिन्न जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असलेले अंडी हे पोषक आहार वाढविण्याचा एक सोपा मार्ग आहे. व्हिटॅमिन डी असलेले हे काही खाद्यपदार्थांपैकी एक आहेत आणि ते आर्थिकदृष्ट्या, तयार करणे सोपे आणि खाण्यास सोपे आहे.



डायबिटीज असलेल्या लोकांसाठी अंडी चांगले आहेत? (Are eggs good for people with diabetes?)


मधुमेह ऑस्ट्रेलियाने मधुमेह ग्रस्त असणा-या ऑस्ट्रेलियन आहारविषयक मार्गदर्शक तत्त्वांचे अनुसरण करण्याची शिफारस केली आहे. जे निरोगी, संतुलित आहाराचा भाग म्हणून आठवड्यातून सात अंडी देण्याचा सल्ला देतात. मधुमेह ग्रस्त असलेल्यांनी अंडी खाणे हे आरोग्यदायी आहे की नाही या विषयावर बरेच वादविवाद झाले आहेत. मधुमेह असलेल्या लोकांमध्ये मधुमेह नसलेल्या लोकांपेक्षा सरासरी, 'बॅड' (एलडीएल) कोलेस्ट्रॉलचे प्रमाण आणि ट्रायग्लिसेराइडचे प्रमाण जास्त असते.


नवीन संशोधनात असे दिसून आले आहे की मधुमेहापूर्वी किंवा टाइप 2 मधुमेह असलेले लोक निरोगी आहाराचा भाग म्हणून आठवड्यातून 12 अंडी खाऊ शकतात आणि यामुळे हृदय व रक्तवाहिन्यासंबंधी जोखीम घटकांमध्ये वाढ होत नाही.


संशोधनात असे दिसून येते की दररोज अंड्यांचा समावेश हा प्रकार 2 मधुमेह ग्रस्त असलेल्यांसाठी फायदेशीर ठरु शकतो, विशेषत: जर ते निरोगी पदार्थ, जसे की refined धान्ये आणि प्रथिनांची पातळी वाढवणारा दर्जेदार आहार घेत असतील तर अंडी देखील एक कमी कार्बोहायड्रेट अन्न आहे ज्यामध्ये ग्लाइसेमिक निर्देशांक खूप कमी असतो.


अर्थात हे लक्षात ठेवणे महत्वाचे आहे की एकूणच आहारातील पॅटर्न, शारीरिक क्रिया आणि अनुवंशिकता हे कोणत्याही प्रकारच्या अन्नापेक्षा टाईप २ मधुमेहाच्या वाढीवर परिणाम करते.



(टीप: आपण आजारी असल्यास किंवा आपणास ॲलर्जी असल्यास, आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. फूड लेबल नेहमी वाचा आणि ज्यामध्ये ॲलर्जी घटक असतील असे पदार्थ टाळा.)