Laptop Batteries-लॅपटॉप बॅटरी
लॅपटॉप बॅटरी विषयी माहिती
Information
about Laptop Batteries in Marathi
अलिकडच्या
काळात प्रत्येक क्षेत्रामध्ये प्रचंड स्पर्धा वाढतआहे. या स्पर्धेच्या युगात आपले उत्पादन
टिकण्यासाठी प्रत्येक उत्पादक कंपणी नवनवीन तंत्रज्ञान वापरुन आपले उत्पादन अधिक कार्यक्षम करण्यासाठी शर्थिचे प्रयत्न करताना दिसतात.
त्यात काही मोठया प्रमाणात यशस्वी होतात तर काही कमी प्रमाणात. त्याला लॅपटॉप बॅटरी
अपवाद नाही.
निकेल
कॅडमियम बॅटरी कमी उर्जा वापरतात, स्त्राव दर जास्त असतो आणि दीर्घ आयुष्य असते. परंतु
लवकरच त्यांची जागा निकड मेटल हायड्रॉइड बॅटरीने घेतली. लिथियम बॅटरीच्या फायद्यांमुळे,
त्यांनी निकेल कॅडमियमची जागा घेतली. आणि नवीन तंत्रज्ञान नेहमीच अपेक्षित असते जे
सध्याच्या तंत्रज्ञानापेक्षा बरेच कार्यक्षमतेने काम करते.
लॅपटॉपच्या
सर्व बॅटरी समान तयार केल्या जात नाहीत, परंतु त्या सर्वांमध्ये रासायनिक उर्जा इलेक्ट्रिक
करंटमध्ये पॉवर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांकडे बदलण्याची क्षमता असते. बॅटरीच्या आतील रासायनिक
अभिक्रियामुळे इलेक्ट्रॉनला पॉझिटिव्ह टर्मिनलवरुन नकारात्मक टर्मिनलवर जाण्यासाठी
मुक्त केले जाते, ज्यामुळे डिव्हाइस चालविण्यासाठी पुरेसा प्रवाह तयार होतो.
लॅपटॉप बॅटरीचे प्रकार (Types of Laptop
Batteries)
आज
लॅपटॉपमध्ये आढळणा-या बॅटरीचे खालील तीन प्रकार आहेत.
(I)
निकेल कॅडमियम (नी-कॅड)
(II)
निकेल मेटल हायड्रॉइड (नी-एमएच)
(III)
लिथियम-आयन (ली-आयन).
आजकाल,
नवीन लॅपटॉपमध्ये असलेली ली आयन सर्वात सामान्य आहे. प्रत्येक बॅटरी प्रकारात बॅटरीचे
शुल्क आणि बॅटरीचे वैशिष्ट्ये भिन्न आहेत. बॅटरीच्या प्रत्येक प्रकाराची सविस्त्र माहिती
खाली दिलेली आहे.
(I) निकेल कॅडमियम
(Nickel Cadmium (Ni-Cd)
मोबाइल
बॅटरी तंत्रज्ञानाचा जुना टाइमर म्हणजे निकल-कॅडमियम सेल (एनआयसीडी), जो एकदा नोटबुक
डिझाइनचा मुख्य आधार होता. निकेल कॅडमियम बॅटरी ही एक प्रकारची रिचार्जेबल बॅटरी आहे.
जी निकेल ऑक्साईड हायड्रोक्साईड आणि मेटलिक कॅडमियमला इलेक्ट्रोड म्हणून वापरते.
दुर्दैवाने, एनआयसीडी सेल्समध्ये सुमारे एक तासासाठी प्रणाली चालवण्याइतकी शक्ती असते.
यामध्ये विषारी कॅडमियम असते, ज्यामुळे त्यांची विल्हेवाट लावणे कठीण होते. या बॅटरीचा
सेल्फ-डिस्चार्ज दर कमी आहे. या बॅटरीची सुमारे 1000 वेळा रिचार्ज करण्याची क्षमता
असूनही निकल-कॅडमियम सेल बॅटरी देखील 'मेमरी इफेक्ट' ग्रस्त आहेत.
त्यामध्ये
वापरलेले तंत्रज्ञान मानक होते, परंतु आता त्यांचे वजन आणि मेमरीवरील परिणामामुळे ते
कालबाह्य झाले आहेत आणि बॅटरीचे आयुष्य कमी करते. बॅटरी वेगवान आणि सहजतेने चार्ज होते.
योग्य प्रकारे देखभाल केल्यास इतर बॅटरी तंत्रज्ञानाच्या तुलनेत त्याचे चार्ज आणि डिस्चार्ज
सायकल बरेच जास्त आहे. परंतु इतर बॅटरी तंत्रज्ञानापेक्षा कमी उर्जा घनता आहे. आता
निकेल मेटल हायड्रिड बॅटरी ने NiCd ला मागे टाकले आहे आणि आज, NiCds मुख्यतः खेळणी
आणि स्वस्त कॉर्डलेस फोनमध्ये वापरली जातात.
(II) निकेल मेटल
हायड्राइड (Nickel Metal Hydride (Ni-MH)
सुमारे
दशकांपूर्वी, बहुतेक नोटबुक निर्मात्यांनी निकेल-मेटल-हायड्रॉइड बॅटरी (एनआयएमएच) चालू
केली. निकेल कॅडमियम बॅटरीपेक्षा निकेल मेटल हायड्रिड बॅटरी बॅकअप दुप्पट देतात. त्यांच्याकडे
एनआयसीडी आणि पर्यावरणास अनुकूल असलेल्या आकारापेक्षा अधिक उर्जा क्षमता आहे. पूर्वीचे
लॅपटॉप बॅटरी प्रकारांच्या तुलनेत त्यांचे आयुष्य खूपच कमी आहे.
उच्च
उर्जाच्या घनतेमुळे या बॅटरी इतरांपेक्षा अधिक सामर्थ्यवान आहेत. त्यांच्या स्टोरेजशी
संबंधित कोणतीही समस्या नाही आणि विविध तापमान झोनमध्ये सहजपणे वाहतूक केली जाऊ शकते.
जरी ते निकेलवर आधारित उत्पादने असले, तरीही त्यांना मेमरी परिणामाचा त्रास होत नाही.
ते सहज रीसायकल केले जाऊ शकतात आणि पर्यावरण अनुकूल देखील आहेत.
या
बॅटरी प्रकारांची मुख्य चिंता म्हणजे त्यांची सेवा कालावधी. एनआयसीडी बॅटरीपेक्षा चार्जवेळ
अधिक लागतो. चार्ज करताना अधिक उष्णता निर्माण करते. त्यामुळे बॅटरीच्या आयुष्यावर
जास्त तपमानाचा परिणाम होतो. या बॅटरी महाग
आहेत. एनआयसीएडी बॅटरीपेक्षा निकेल मेटल हायड्राइड बॅटरीला अधिक देखभाल आवश्यक आहे.
(III) लिथियम आयन
(Lithium-Ion (Li-ion)
आज,
निकेल-कॅडमियम बॅटरीच्या क्षमतेपेक्षा दुप्पट असणारी लिथियम-आयन सेल ज्याला ली-आयन
देखील म्हटले जाते. लिथियम-आयन बॅटरीमध्ये हलके वजन असते आणि ते इतर प्रकारच्या बॅटरीपेक्षा
चांगले प्रदर्शन करते. त्यात पोर्टेबल उर्जासाठी एक नवीन मानक आहे. इतर बॅटरीप्रमाणे
या मेमरीवर परिणाम करत नाही. लिथियम आयन बॅटरी लॅपटॉप प्लिकेशन्ससाठी अनुकूल आहेत.
या
बॅटरीमध्ये जलद चार्जिंगची सुविधा आहे ज्यामुळे आपण किती वेळ लॅपटॉप वापरता यावर कोणतीही
बंधने नाहीत. लिथियम-आयन बॅटरीसह वेगवान-चार्जिंग पर्याय आहे. या प्रकारची बॅटरी इतर
प्रकारांपेक्षा पर्यावरणास अनुकूल आहे.
या
बॅटरीचे डिस्चार्ज रेट दर फारच कमी आहेत. या बॅटरी सामान्यत: देखभाल मुक्त आणि वापरकर्त्यासाठी
अनुकूल असतात. या बॅटरीमध्ये खूप जास्त उर्जा घनता आहे आणि त्याद्वारे संग्रहित शक्तीच्या
प्रभावी वापरासाठी देखील वाव आहे. उत्तम उत्पादन तंत्र निश्चितच जास्त प्रमाणात किंमत
कमी करु शकते.
आधुनिक
लॅपटॉप पूर्विच्या लॅपटॉपपेक्षा बरेच कार्यक्षम आहेत. आजकाल, अगदी स्वस्त डेस्कटॉप-रिप्लेसमेंट
लॅपटॉप आणि काही गेमिंग बेहेमथ्स एकाच शुल्कात आठ तासांपेक्षा जास्त काळ टिकू शकतात.
अल्ट्रापोर्टेबल्स सहसा 14 तास किंवा त्याहून अधिक काळ टिकतात.
आजच्या
बाजारामध्ये ली-आयन बॅटरी ब-यापैकी आशादायक आणि कार्यक्षम आहेत. आपण आपल्या लॅपटॉपसाठी
बॅटरी शोधत असाल तर या प्रकारची बॅटरी आपल्या लॅपटॉपसाठी घेण्यास हरकत नाही.
स्मार्ट बॅटरी (Smart Batteries)
स्मार्ट
बॅटरी लॅपटॉप बॅटरी सारख्याच आहेत. स्मार्ट बॅटरीसाठी विशेष देखभाल आवश्यक आहे. स्मार्ट
बॅटरी ही बॅटरी मॅनेजमेंट सिस्टममध्ये तयार केलेली रिचार्जेबल बॅटरी आहे. स्मार्ट बॅटरी
सहसा लॅपटॉप सारख्या पोर्टेबल कॉम्प्यूटरमध्ये वापरण्यासाठी डिझाइन केली जाते. या बॅटरी
बायोमेट्रिक उपकरणांमध्ये देखील वापरल्या जातात. या बॅटरी मायक्रोचिपने सुसज्ज आहेत,
म्हणूनच ते चार्जर आणि वापरकर्त्यांशी एकसारखे संवाद साधण्यास सक्षम आहेत. या बॅटरी
त्यांच्या कार्यक्षमतेमुळे जास्त काळ चालतील आणि पुढील रिचार्ज आवश्यक होण्यापूर्वी
बॅटरी चालविण्यासाठी किती वेळ बाकी आहे हे निर्धारित करण्यासाठी संगणकास ब-याच क्षमता
देखील देण्यात आल्या आहेत.
लॅपटॉप बॅटरी निवडताना काय महत्वाचे आहे?
(What is
important, while choosing the laptop battery?)
बॅटरीशिवाय
लॅपटॉप नाही. आमच्या लॅपटॉपला पूर्णपणे मोबाइल डिव्हाइस बनविण्यामुळे त्याचे आकार किंवा
वजन कमी असते. सर्व बॅटरीना मर्यादित आयुष्यमान असते. लॅपटॉपमध्ये सर्वाधिक वापरल्या
जाणार्‍या बॅटरी ली-आयन तंत्रज्ञानावर आधारित असतात आणि कालावधी सुमारे दोन ते तीन
वर्षे असतो.
काळानुसार
बॅटरीच्या सेलची कार्यक्षमता आणि कमी होते. नंतर बॅटरीचा कालावधी खूपच कमी होतो आणि
शेवटी, वीजपुरवठा कनेक्ट केल्याशिवाय त्याचा वापर करणे अशक्य होते. निकेल कॅडमियम आणि
निकेल मेटल हायड्रिड बॅटरी लॅपटॉप आणि संगणकांमध्ये लोकप्रिय आहेत. बॅटरी निवडताना
सर्वात महत्वाची गोष्ट म्हणजे त्याचे मूळ पदनाम, व्होल्टेज आणि क्षमता.
लॅपटॉप बॅटरीचे आयुष्य
कसे वाढवायचे? (How
to increase the life of laptop batteries?)
बहुतेक
लॅपटॉप्स आता लिथियम-पॉलिमर बॅटरीसह येतात ज्यास एका दशकापूर्वीच्या बॅटरीपेक्षा कमी
देखभाल आवश्यक असते, बॅटरी तंत्रज्ञानामध्येच नवनिर्मिती म्हणून सॉफ्टवेअर आणि फर्मवेअर
यामध्ये केलेल्या सुधारणा. कॅलिब्रेट करण्यासाठी यापुढे आपल्याला नियमितपणे संपूर्ण
बॅटरी डिस्चार्ज करावी लागणार नाही किंवा बॅटरी पूर्णपणे डिसचार्ज झाल्यामुळे आपल्या
लॅपटॉपचे नुकसान होईल याची काळजी करण्याची आपल्याला गरज नाही.
आपल्या लॅपटॉपची बॅटरी
अधिक कार्यक्षमतेने व अधिक काळ टिकण्यासाठी खालील टीप्स महत्वाच्या
आहेत.
बॅटरी पूर्णपणे डिस्चार्ज
होणार नाही याची काळजी घ्या.
बॅटरी पूर्णपणे डिस्चार्ज
होण्यापूर्वी प्लग इन करा.
आपला लॅपटॉप सतत प्लग
इन ठेवू नका.
आपला लॅपटॉप वापरताना
सपाट पृष्ठभागावर ठेवा.
बॅटरी बचत मोड सक्रिय
करा.
बरीच शक्ती वापरणारे
विशिष्ट अॅप्स बंद करा.
विंडोज बॅटरी परफॉरमन्स
स्लायडर वापरा.
ग्राफिक्स आणि प्रदर्शन
सेटिंग्ज समायोजित करा.
स्क्रीनची योग्य चमक
ठेवा.
काही उपयोग नसताना
वाय-फाय आणि ब्लूटूथ बंद करा.
बॅटरीचे आरोग्य तपासा.
बॅटरी सेटिंग्ज वापरा.
बॅटरी बॅकअप घ्या.
बॅटरी व्यवस्थापन
सेटिंग्जचे पुनरावलोकन करा.
जगातील 10 लिथियम-आयन बॅटरी उत्पादक
(Top 10 Lithium-Ion battery
manufacturers in the world)
सॅमसंग एसडीआय (Samsung SDI.)
पॅनासोनिक (Panasonic)
तोशिबा (Toshiba)
एलजी केम (LG
Chem)
टेस्ला (Tesla)
ए 123 सिस्टिम (A
123 Systems)
इ कोबाल्ट सोल्युशन्स
(eCobalt Solutions)
बीवायडी (BYD)
समकालीन अॅम्पीरेक्स
तंत्रज्ञान (Contemporary Amperex Technology)
जॉन्सन्स कंट्रोलस (Johnson Controls)