फायरवायर केबल-FireWire

फायरवायर म्हणजे काय? (What is FireWire?)

फायरवायर म्हणजे डिव्हाइस किंवा संगणकाशी कनेक्ट करण्याचा एक मार्ग आहे. फायरवायर हे ॲपलने आयईईई 1394 ला दिलेले नाव आहे, जे हाय-स्पीड कम्युनिकेशन्स आणि रीअल-टाइम डेटा ट्रान्सफरसाठी सिरियल बसचे इंटरफेस स्टॅन्डर्ड आहे. सिरीयल बस म्हणून फायरवायर एका वेळी 1 बीट माहिती हस्तांतरित करते.

फायरवायर हे एक USB सह वापरले जाणारे कनेक्टर आहे. आपल्या वैयक्तिक संगणकावर परिघीय (peripherals) जोडण्यासाठी फायरवायर USB सह कनेक्टर म्हणून वापरले  जाते. फायरवायरला आयईईई 1394 देखील म्हटले जाते. फायरवायर एक लोकप्रिय कनेक्टर आहे.

आयईईई 1394 हा हाय-स्पीड कम्युनिकेशन्स आणि आइसोक्रोनस रिअल-टाइम डेटा ट्रान्सफर सिरियल बससाठी इंटरफेस स्टँन्डर्ड आहे. 1980 च्या शेवटी व 1990 च्या सुरुवातीस ॲपलने हे विकसित केले होते. ज्यात प्रामुख्याने सोनी आणि पॅनासोनिक अशा अनेक कंपन्यांच्या सहकार्याने ॲपलने काम केले. त्यामुळे यास ॲपल इंटरफेस फायरवायर म्हणतात. आयईईई 1394, हाय परफॉरमन्स सीरियल बसची स्टँन्डर्ड आवृत्ती आहे. फायरवायर एक प्लग-अँड-प्ले सॉकेट कनेक्शन प्रदान करते.

फायरवायर केबल एक आईईई 1394 पोर्ट असलेल्या कोणत्याही peripherals कनेक्ट करण्याचा एक नैसर्गिक मार्ग आहे, जसे की डिजिटल कॅमेरा, नेटवर्क संलग्न स्टोरेज डिव्हाइस, बाह्य हार्ड ड्राइव्ह आणि प्रिंटर. आपल्या संगणकावर इतर peripherals ॲड करण्यासाठी फायरवायर हे USB सह वापरले जाणारे कनेक्टर आहे.

फायरवायरचा वापर कुठे व कसा केला जातो?

(Where and how is FireWire used?)

फायरवायर अनेकदा डिजिटल कॅमकॉर्डर, बाह्य हार्ड ड्राइव्ह्ज आणि इतर डिव्हाइसेस कनेक्ट करण्यासाठी वापरतात. फायरवायर, फायरवायर कनेक्शनद्वारे प्रचंड वेगाने सुमारे 480 एमबीपीएस पर्यंतच्या वेगाने माहिती हस्तांतर करण्यास सपोर्ट करते. अतिशय वेगाने माहिती हस्तांतर करण्याचा फायदा घेणारी इतर साधने कनेक्ट करण्यासाठी  फायरवायर वापरली जाते.

मॅकवर चॅटिंगसाठी वापरलेला आयसाइट कॅमेरा फायरवायर केबलचा वापर करुन कनेक्ट करता येतो. कॅमकॉर्डर किंवा बाह्य हार्ड ड्राइव्हसारख्या परिघांना (peripherals) जोडण्या व्यतिरिक्त फायरवायर दोन संगएाकांमध्ये फाइल्स ट्रान्सफर करण्यासाठी कनेक्टर म्हणून वापरला जाऊ शकतो. म्हणजेच फायरवायरने दोन संगणक देखील कनेक्ट करता येतात.

फायरवायरला त्याच केबलद्वारे डिव्हाइसमध्ये पॉवर हस्तांतरित करण्यात सक्षम होण्याचा फायदा आहे जो डेटा ट्रान्सफर करतो. फायरवायरचा तोटा म्हणजे केबल्स अधिक महाग असतात.

जरी बहुतेक कॅमकॉर्डरमध्ये यूएसबी 2 कनेक्टर देखील समाविष्ट असतात, तरीही हे बरेच नवीन कॅमकॉर्डरस घेऊ शकतात डिजिटल प्रतिमा डाउनलोड करण्यासाठीच वापरले जाऊ शकतात. व्हिडिओ डाउनलोड करण्यासाठी, आपण फायरवायर कनेक्शन वापराल.

यूएसबी प्रमाणे फायरवायर विविध कनेक्टर प्रकारांना सपोर्ट करतो. संगणकात गेलेल्या केबलचा शेवट 6 पिन केबल असतो, तर कॅमकॉर्डरमध्ये जाणारा छोटा कनेक्टर 4 पिन केबल असतो.

फायरवायर कसे कार्य करते? (How does FireWire work?)

फायरवायर ही डिजिटल डिव्हाइस, विशेषत: ऑडिओ आणि व्हिडिओ उपकरणांमधील माहिती हस्तांतरित करण्याची एक पद्धत आहे. फायरवायर माहिती हस्तांतरणासाठी अतिशय वेगवान आहेत. फायरवायरची नवीन आवृत्ती 800 एमबीपीएस पर्यंत गती प्राप्त करते. आपण फायरवायर बसमध्ये 63 साधने कनेक्ट करु शकता.

विंडोज ऑपरेटिंग सिस्टम आणि मॅक ओएस या दोनही सिस्टिमला फायरवायर सपोर्ट करते. 

समजा आपण आपल्या घरी संगणकासह डिजिटल कॅमकॉर्डर कनेक्ट केलेला आहे. जेव्हा आपला संगणक सक्षम होतो, तेव्हा ते बसशी कनेक्ट केलेल्या सर्व उपकरणांची माहिती घेते. प्रत्येकाला पत्ता, एक गणना असे म्हणतात. फायरवायर प्लग-अँड-प्ले आहे, म्हणून जर आपण आपल्या संगणकावर नवीन फायरवायर डिव्हाइस कनेक्ट केले तर ऑपरेटिंग सिस्टम त्यास स्वयंचलितपणे शोधून काढते आणि ड्रायव्हर डिस्कची माहिती घेते. आपण यापूर्वीच डिव्हाइस स्थापित (install) केले असल्यास, संगणक ते सक्रिय करते. फायरवायर उपकरणे हॉट प्लग करण्यायोग्य आहेत, याचा अर्थ असा की पॉवर चालू केल्यानंतर ते कधीही कनेक्ट आणि डिस्कनेक्ट केले जाऊ शकतात.

फायरवायरचा इतिहास आणि विकास (History and Development of the Firewire)

फायरवायर हे आयईईई 1394 हाय स्पीड सिरियल बससाठी ॲपलचे नाव आहे. त्याचा विकास ॲपलने  1986 मध्ये सुरु केला होता, आणि आयईईई पी 1494 वर्किंग ग्रुपने विकसित केला होता. हे मुख्यत्वे सोनी, ॲपल आणि पॅनासॉनिक यांच्या योगदानाने चालवले गेले होते. फिलिप्स, एलजी इलेक्ट्रॉनिक्स, तोशिबा, हिटाची, कॅनन, आयएनएमओएस / एसजीएस थॉमसन आणि टेक्सास इन्स्ट्रुमेंट्सच्या अभियंत्यांनी यात योगदान दिले होते.

आयईईई 1394 हाय-स्पीड डेटा ट्रान्सफरसाठी एक सीरियल बस आर्किटेक्चर आहे. फायरवायर ही एक सीरियल बस आहे, म्हणजे एका वेळी माहिती थोडीशी हस्तांतरित केली जाते. समांतर बसेस ब-याच वेगवेगळ्या शारिरीक कनेक्शनचा उपयोग करतात. त्या अधिक खर्चिक आणि जड  असतात. आयईईई 1394 संपूर्णपणे वेगळ्या आणि असिंक्रोनस अनुप्रयोगांना समर्थन देते.

ॲपलने डिजिटल ऑडिओ आणि व्हिडिओ उपकरणांसाठी कनेक्टिव्हिटी प्रदान करताना फायरवायरला समांतर एससीएसआय बसची रिप्लेसमेंट बनविण्याचा विचार केला. ॲपलचा विकास 1980 च्या उत्तरार्धात सुरु झाला, नंतर आयईईईकडे सादर केला गेला, आणि जानेवारी 1995 मध्ये पूर्ण झाला. पुढे त्यात अनेक दुरुस्ती तसेच तसेच काही तांत्रिक अद्यतनांचा समावेश करण्यात आला.

ॲपलने पहिल्यांदा आपल्या 1999 च्या मॅकिंटोश मॉडेल्समध्ये फायरवायरवर ऑनबोर्डचा समावेश केला. 2000 ते 2011 या काळात उत्पादित केलेल्या बहुतेक ॲपल मॅकिंटोश संगणकांमध्ये फायरवायर पोर्टचा समावेश होता. तथापि, फेब्रुवारी 2011 मध्ये ॲपलने थंडरबोल्टसह प्रथम व्यावसायिकरित्या उपलब्ध संगणक सादर केला. ॲपलच्या पर्यावरणातील फायरवायरचा आध्यात्मिक उत्तराधिकारी म्हणून ॲपलच्या संपूर्ण संगणकावरील थंडरबोल्ट एक मानक वैशिष्ट्य बनले होते. ॲपलची फायरवायर, थंडरबोल्ट डिस्प्ले आणि मॅकबुक प्रो सह शेवटची उत्पादने 2016 मध्ये बंद केली. ॲपल अद्याप फायरवायर अ‍ॅडॉप्टरला थंडरबोल्ट विकते, जे एक फायरवायर 800 पोर्ट प्रदान करते. थंडरबोल्ट 3 सह ते वापरण्यासाठी स्वतंत्र अ‍ॅडॉप्टर आवश्यक आहे.

ही सिस्टम सामान्यत: डेटा स्टोरेज साधने आणि डिजिटल व्हिडिओ कॅमेरे कनेक्ट करण्यासाठी वापरली जात होती, परंतु मशीन व्हिजन आणि व्यावसायिक ऑडिओ सिस्टमसाठी औद्योगिक प्रणालींमध्ये देखील लोकप्रिय होती. ब-याच वापरकर्त्यांनी अधिक प्रभावी वेग आणि उर्जा वितरण क्षमता यासाठी अधिक सामान्य यूएसबी 2.0 ला प्राधान्य दिले. फायरवायरसाठी स्थिर डेटा हस्तांतरण दर यूएसबी २.0 पेक्षा यूएसबी 3.0 चा डेटा हस्तांतरण दर अधिक आहे.

फायरवायरची तांत्रिक माहिती (Technical Information about FireWire)

फायरवायर 63 परिघांशी संपर्क साधू शकतो. हे पीअर-टू-पीअर डिव्हाइस संप्रेषण आहे. जसे की स्कॅनर आणि प्रिंटरमधील संप्रेषण सिस्टम मेमरी किंवा सीपीयू न वापरता परवानगी देते. फायरवायर प्रति बसमध्ये एकापेक्षा अधिक होस्टला सपोर्ट देखील करते. हे प्लग अँड प्ले आणि हॉट स्वॅपिंगसाठी डिझाइन केलेले आहे. सर्वात सामान्य अंमलबजावणीसाठी वापरली जाणारी कॉपर केबल 4.5 मीटर (15 फूट) लांबीची असू शकते. ही बहुतेक समांतर एससीएसआय केबल्सपेक्षा अधिक लवचिक आहे. त्याच्या सहा-कंडक्टर किंवा नऊ-कंडक्टर बदलांमध्ये ते 30 व्होल्ट पर्यंत प्रति पोर्ट 45 वॅट पर्यंत वीज पुरवठा करु शकते. मध्यम एपयोग साधनांना वेगळ्या वीजपुरवठ्याशिवाय ऑपरेट करण्याची परवानगी मिळते.

प्लग-अँड-प्ले क्षमता प्रदान करण्यासाठी फायरवायर उपकरणे डिव्हाइस कॉन्फिगरेशन आणि ओळखीसाठी आयएसओ / आयईसी 13213 "कॉन्फिगरेशन रॉम" मॉडेलची अंमलबजावणी करतात.

ट्री टोपोलॉजीमध्ये बसमध्ये फायरवायर उपकरणे आयोजित केली जातात. प्रत्येक डिव्हाइसला एक अनोखा सेल्फ-आयडी असतो. नोड्सपैकी एक रुट नोड निवडला जातो आणि नेहमीच सर्वाधिक आयडी असतो. सेल्फ-आयडी प्रक्रियेदरम्यान दिली जातात, जी प्रत्येक बस रीसेटनंतर घडतात.

एकापेक्षा अधिक डिव्हाइसेसने बसमध्ये कसा संवाद साधला आहे आणि बस डिव्हाइसेसना बँडविड्थचे वाटप कसे करते या कारणास्तव फायरवायर गंभीरपणे सिस्टम ऑपरेट करण्यास सक्षम आहे. फायरवायर एकाच वेळी दोन्ही एसिन्क्रॉनस आणि आइसोक्रोनस ट्रान्सफर पद्धतीस सक्षम आहे. आयसोक्रोनस डेटा ट्रान्सफर ही अशा डिव्हाइसेससाठी ट्रान्सफर असतात ज्यांना सतत, हमी बॅन्डविड्थची आवश्यकता असते.

फायरवायरच्या आवृत्त्या (Versions of Firewire)

फायरवायरचे स्टॅन्डर्ड आणि आवृत्त्या या विषयीची माहिती खाली दिलेली आहे.

फायरवायर 400 (आयईईई 1394-1995) (FireWire 400 (IEEE 1394-1995)

आयईईई 1394–1995 च्या मूळ फायरवायर आता फायरवायर 400 म्हणून ओळखले जाणार असे  निर्दिशित केले. ते 100, 200 किंवा 400 Mbit/s डेटा हस्तांतरित करु शकते. वास्तविक हस्तांतरण दर 98.304, 196.608 आणि 393.216 Mbit / s, म्हणजेच, 12.288, 24.576 आणि 49.152 Mbit/s. हे भिन्न हस्तांतरण मोड सामान्यत: एस 100, एस 200 आणि एस 400 म्हणून संबोधले जातात.

केबलची लांबी 4.5 मीटर पर्यंत आहे. बाह्य हब किंवा अंतर्गत हब सहसा फायरवायर उपकरणे असतात. एस 400 standard कोणत्याही कॉन्फिगरेशनची कमाल केबल लांबी 72 मीटर पर्यंत आहे. डेस्कटॉप संगणकांवर सामान्यत:  6-कंडक्टर कनेक्टर आढळतो आणि कनेक्ट केलेल्या डिव्हाइसला शक्तीसह माहिती पुरवतो.

सुधारणा (आयईईई 1394 ए -2000) (Improvements (IEEE 1394a-2000)

आयईईई 1394 ए नावाची एक दुरुस्ती 2000 मध्ये प्रसिद्ध झाली, ज्याने मूळ तपशील सुधारित केले. यात एसिन्क्रॉनस स्ट्रीमिंग, द्रुत बस पुनर्रचना, पॅकेट कॉन्टेन्टेशन आणि पॉवर सेव्हिंग सस्पेंड मोड सुविधा जोडली गेली.

1394a ने सोनीद्वारे विकसित केलेले 4 कंडक्टर अल्फा कनेक्टर देखील प्रमाणित केले आणि "i.LINK" म्हणून ट्रेडमार्क केले, आधीपासूनच व्यापकपणे कॅमकॉर्डर, बहुतेक पीसी लॅपटॉप, अनेक पीसी डेस्कटॉप आणि इतर लहान फायरवायर उपकरणे यासारख्या उपकरणे वापरात आहेत. 4 कंडक्टर कनेक्टर 6 कंडक्टर अल्फा इंटरफेससह पूर्णपणे डेटा सुसंगत आहे परंतु त्यामध्ये पॉवर कनेक्टर नाहीत.

फायरवायर 800 (आयईईई 1394 बी -2002) (FireWire 800 (IEEE 1394b-2002)

आयईईई 1394 बी 2002 फायरवायर "एस800 द्विभाषिक" आवृत्ती ॲपलने सादर केली. हे वैशिष्ट्य आणि संबंधित उत्पादने बीटा मोडच्या नावाच्या नवीन एन्कोडिंग योजनेद्वारे 786.432 Mbit / s पूर्ण-डुप्लेक्सच्या हस्तांतरणास अनुमती देतात. हे फायरवायर 400 च्या स्लो रेट्स आणि 6-कंडक्टर अल्फा कनेक्टर्ससह मागील बाजूस सुसंगत आहे. तथापि, आयईईई 1394 ए आणि आयईईई 1394 बी मानके सुसंगत आहेत, तर बीटा कनेक्टर म्हणून संदर्भित फायरवायर 800 चे कनेक्टर फायरवायर 400 च्या अल्फा कनेक्टरपेक्षा भिन्न आहे. लेगसी केबल्स विसंगत बनविणे. द्विभाषिक केबल नवीन पोर्टवर जुन्या उपकरणांच्या कनेक्शनस परवानगी देते. 2003 मध्ये, ॲपलने प्रथम नवीन कनेक्टरसह व्यावसायिक उत्पादने सादर केली.

फायरवायर एस 800 टी (आयईईई 1394 सी -2006)

(FireWire S 800 T (IEEE 1994 C- 2006)

आयईईई 1394 सी 2008 8 जून 2007 रोजी प्रकाशित केले गेले होते. यात एक मोठी तांत्रिक सुधारणा केली गेली, म्हणजे नवीन पोर्ट तपशील जे श्रेणी 5e केबल असलेल्या समान 8 पी 8 सी (इथरनेट) वर 800 Mbit/s प्रदान करते.

फायरवायर एस 1600 आणि एस 3200 (FireWire S1600 and S3200)

डिसेंबर 2007 मध्ये, 1394 ट्रेड असोसिएशनने घोषणा केली की एस 1600 आणि एस 3200 पद्धतींचा वापर करुन उत्पादने 2008 च्या अखेरीस उपलब्ध होतील. ज्याचे बहुतेक भाग 1394 बी मध्ये आधीच परिभाषित केले गेले होते.

फायरवायरची यूएसबी सह तुलना (Comparison with USB)

यूएसबी आणि फायरवायर दोन्ही तंत्रज्ञान समान परिणाम प्रदान करीत असताना, त्यांचे दरम्यान मूलभूत फरक आहेत. यूएसबीला बस मास्टर आवश्यक असते, विशेषत: एक पीसी, जो यूएसबी स्लेव्हसह पॉइंट टू पॉइंट कनेक्ट करतो. हे बसच्या कमी कार्यक्षमतेच्या किंवा कमी किंमतीच्या परिघांना (peripherals) परवानगी देते. एकाधिक (multiple) यूएसबी डिव्हाइस एकाच यूएसबी बस मास्टरशी जोडण्यासाठी इंटेलिजेंट हब आवश्यक आहेत.

याउलट, फायरवायर हे मूलत: एक पीअर-टू-पीअर नेटवर्क आहे जिथे कोणतेही डिव्हाइस होस्ट किंवा क्लायंट म्हणून काम करु शकते. एकाधिक (multiple) साधनांना एका बसमध्ये कनेक्ट करण्याची परवानगी देते.

फायरवायर होस्ट इंटरफेस डीएमए आणि मेमरी-मॅप्ड डिव्हाइसेसला सपोर्ट करतो. डेटा व ट्रान्सफर व बफर-कॉपी ऑपरेशन्ससह होस्ट सीपीयू लोड न करता हस्तांतरण करण्यास परवानगी देतो. याव्यतिरिक्त, फायरवायरमध्ये बस नेटवर्कच्या प्रत्येक विभागासाठी दोन डेटा बस समाविष्ट आहेत, तर यूएसबी 3.0 मध्ये केवळ एक डेटा बस आहे. याचा अर्थ असा की फायरवायर दोन्ही दिशानिर्देशांमध्ये एकाच वेळी संप्रेषण करु शकतो (फुल-डुप्लेक्स), तर 3.0 यूएसबी संप्रेषण फक्त एकाच दिशेने कोणत्याही वेळी होऊ शकते (अर्ध-डुप्लेक्स).

ऑपरेटिंग सिस्टम सपोर्ट (Operating System Support)

आयईईई 1394 ए आणि 1394 बी साठी संपूर्ण समर्थन मायक्रोसॉफ्ट विंडोज, फ्रीबीएसडी, लिनक्स, OSपल मॅक ओएस .6..6 मॅक ओएस, नेटबीएसडी, आणि हायकूसाठी उपलब्ध आहे. फायरवायर विंडोजच्या सर्व आवृत्त्या, विंडोज 98 पासून विंडोज 10 पर्यंत, तसेच मॅक ओएस 8.6 आणि नंतरच्या, लिनक्स आणि इतर ब-याच ऑपरेटिंग सिस्टम फायरवायरला सपोर्ट करतात. जास्तीत जास्त 63 डिव्हाइस डेझी-साखळीद्वारे एका फायरवायर बस किंवा कंट्रोलिंग डिव्हाइसशी कनेक्ट होऊ शकतात. जरी आपण भिन्न वेगाने समर्थन देणारी उपकरणे वापरत असलात तरीही, त्या प्रत्येकास समान बसमध्ये प्लग इन केले जाऊ शकते. तसेच त्यांच्या स्वतःच्या जास्तीत जास्त वेगाने ऑपरेट करु शकता.