संगणक आउटपुट डिव्हाइस
Information about Computer Output Devices in the Marathi Language
Key Points
- आउटपुट म्हणजे काय?
- आउटपुट डिव्हाइस म्हणजे काय?
- आउटपुट डिव्हाइस कसे कार्य करते?
- संगणकाचे मुख्य आउटपुट डिव्हाइस कोणते आहे?
- आउटपुट साधनांचे प्रकार
- आउटपुट आणि इनपुट डिव्हाइसमधील फरक
आउटपुट म्हणजे काय?
आउटपुट म्हणजे एखादी व्यक्ती, मशीन किंवा
उद्योगाद्वारे कच्च्या मालापासून तयार केलेली कोणतिही वस्तू. इनपुटचा परिणाम
म्हणजे आउटपुट. हे असे होते- इनपुट-प्रोसेस-आउटपुट. संगणकात माहिती तयार करणे
किंवा संगणकाने प्राप्त केलेला इनपुट डेटा आणि संगणकाने पाठविलेला आउटपुट डेटा. उदाहरणार्थ,
एटीएममध्ये एटीएम कार्ड घाला (इनपुट) आणि नंबरची बटणे दाबा त्यानंतर मशीनने पैसे
(प्रक्रिया) मोजले आणि एटीएममधून पैसे निघतात (आउटपुट)
आउटपुट डिव्हाइस म्हणजे काय?
आउटपुट डिव्हाइस म्हणजे संगणकावरील
हार्डवेअरची उपकरणे जी संगणकावरुन डेटा प्राप्त करतात आणि त्यास वाचनीय स्वरुपात रुपांतरित
करतात. रुपांतरित केलेला डेटा मजकूर, प्रतिमा, आलेख किंवा चार्टच्या स्वरुपात असू
शकतो. उपयुक्त माहिती मिळविण्यासाठी डेटामधून निकाल तयार करण्याची प्रक्रिया हे आउटपुट
आहे.
आउटपुट डिव्हाइस कसे कार्य करते?
एखादे आउटपुट डिव्हाइस संगणकावरुन
माहिती प्राप्त करते आणि ते आपण पाहू, ऐकू किंवा वाचू शकता अशा प्रकारे किंवा
फॉर्ममध्ये पाठवते. हे व्हिडिओ कार्ड, ध्वनी कार्ड, ब्लूटूथ संप्रेषण किंवा पोर्ट
यासारख्या संगणकाच्या इतर घटकांवर अवलंबून आहे आणि ते वायरलेस किंवा वायर्ड कनेक्शन
वापरुन जोडू शकतात.
संगणकाचे मुख्य आउटपुट डिव्हाइस कोणते आहे?
मॉनिटर संगणकाचा मुख्य आउटपुट
डिव्हाइस आहे. याला सामान्यतः व्हिज्युअल डिस्प्ले युनिट (व्हीडीयू) म्हणतात.
मॉनिटर पिक्सल म्हणून ओळखल्या जाणा-या ठिपक्यांमधून प्रतिमा तयार करतो. प्रतिमेची तीक्ष्णता
पिक्सलच्या संख्येवर अवलंबून असते.
प्रदर्शन, आवाज, मुद्रण आणि
संगणकासह कनेक्ट केलेले प्रोजेक्शन यासारखी सर्वात सामान्य आउटपुट साधने
खालीलप्रमाणे आहेत.
आउटपुट डिव्हाइसचे प्रकार
मॉनिटर
संगणक मॉनिटर एक इलेक्ट्रॉनिक आउटपुट डिव्हाइस आहे.
ज्यास व्हिडिओ प्रदर्शन एकक (व्हीडीयू) किंवा व्हिडिओ प्रदर्शन टर्मिनल (व्हीडीटी)
म्हणून देखील ओळखले जाते. हे संगणक व्हिडिओ कार्डद्वारे व्युत्पन्न मजकूर,
प्रतिमा, ग्राफिक्स, व्हिडिओ किंवा माहिती प्रदर्शित करु शकते. संगणक किंवा लॅपटॉप
मॉनिटर एक प्रदर्शन अ‍ॅडॉप्टर असतो जो संगणकाच्या व्हिडिओ कार्डद्वारे प्रक्रिया
केलेली माहिती प्रदर्शित करतो. मॉनिटर्समध्ये प्रदर्शन फंक्शन्स असतात ज्यात त्यास
पॉवर चालू आणि बंद करणे, चमक, कॉन्ट्रास्ट आणि स्थिती नियंत्रित करणे समाविष्ट
असते.
मॉनिटर्स विविध आकार, प्रकार आणि प्रदर्शन तंत्रज्ञानामध्ये
उपलब्ध आहेत. ते संगणकाच्या व्हिडिओ कार्डसह कार्य करु शकतात आणि संगणकाच्या
ऑपरेटिंग सिस्टम, प्रोग्राम आणि डेटाचे रिअल-टाइम चित्र दर्शवू शकतात जेणेकरुन
वापरकर्ते त्यांच्याशी संवाद साधू शकतील.
बर्‍याच संगणकांवर कॅथोड रे ट्यूब (सीआरटी), लिक्विड क्रिस्टल
डिस्प्ले (एलसीडी) आणि लाइट एमिटिंग डायोड्स (एलईडी) सारख्या फ्लॅट-स्क्रीन
मॉनिटर्स असतात. काही मॉनिटर्सना टच स्क्रीन असते, जे वापरकर्ते माउस किंवा
कीबोर्डच्या जागी वापरू शकतात.
प्रिंटर
संगणक प्रिंटर संगणकासाठी हार्डवेअरचा एक भाग आहे. हे
वापरकर्त्यास कागदावर अक्षरे आणि चित्रे यासारख्या वस्तू छापण्यास परवानगी देते.
मुख्यतः प्रिंटर संगणकाच्या नियंत्रणाखाली प्रिंट करतो. बरेच जण कॉम्प्यूटरचा
उपयोग न करता कॉपी करण्यासाठी किंवा डिजिटल कॅमेराद्वारे थेट मुद्रित करण्यासाठी
देखील कार्य करू शकतात.
संगणक प्रिंटर आपल्याला संगणकावरील चित्रे, मजकूर आणि
इतर माहिती कागदावर आउटपुट करण्याचा मार्ग देतात. इंकजेट प्रिंटर गृह
वापरकर्त्यांसाठी सामान्य असतात आणि शाई काडतुसे वापरतात जिथे प्रतिमा तयार
करण्यासाठी पृष्ठावर शाईचे लहान ठिपके फवारले जातात. डॉट-मॅट्रिक्स प्रिंटरमध्ये
फरक आहे की ते शाईच्या फिती वापरतात आणि कागदावर दाबणारे प्रिंट हेड असतात. मास
प्रिंटिंगसाठी वारंवार वापरले जाणारे, लेझर प्रिंटर इलेक्ट्रिकल चार्ज व्युत्पन्न
करून प्रतिमा तयार करण्यासाठी लेसर बीम आणि टोनर वापरतात.
या
पारंपारिक प्रिंटर व्यतिरिक्त, 3 डी प्रिंटर उपलब्ध आहेत जे आपल्याला प्लास्टिक
फिलामेंट आणि विशेष संगणक मॉडेलिंग सॉफ्टवेअर वापरुन भौतिक वस्तू तयार करण्यास
अनुमती देतात. संगणक-सहाय्यित डिझाइनसाठी बर्‍याचदा वापरले जाते, तेथे प्लॉटर्स
नावाचे मोठे प्रिंटर असतात जे पेनद्वारे तपशीलवार आलेख आणि प्रतिमा मुद्रित करतात.
प्रोजेक्टर
एक
भिंत, कमाल मर्यादा किंवा ट्रायपॉड आरोहित पांढर्‍या किंवा चांदीच्या फॅब्रिक
स्क्रीनवर संगणक आउटपुट प्रोजेक्ट करणारे डिव्हाइस. सूचना आणि स्लाइड
सादरीकरणासाठी वापरकर्ते वर्ग आणि सभागृहात याचा वापर करू शकतात.
डेटा
प्रोजेक्टरमध्ये ब्ल्यू-रे / डीव्हीडी प्लेयर, सेट-टॉप बॉक्स आणि संगणकांसाठी
एचडीएमआय इनपुट असतात. डेटा प्रोजेक्टर आपल्या संगणकाच्या ग्राफिक्स कार्डशी
कनेक्ट होतात आणि आपल्याला आपल्या संगणकाची स्क्रीन एखाद्या बाह्य पृष्ठभागावर
भिंत किंवा स्क्रीनसारखे मिरर करण्याची परवानगी देतात. ते मिरर वापरतात जे पांढ
light्या प्रकाशाचे निळे, लाल आणि हिरव्या प्रकाशामध्ये विभाजन करू शकतात जे
प्रतिमांचे वर्णन करण्यासाठी लेन्समधून जातील. सर्वात सामान्य प्रकार एलसीडी आणि
डिजिटल लाइट प्रोसेसिंग (डीएलपी) प्रोजेक्टर आहेत, नंतरचे अधिक महाग आहेत आणि कलर
व्हील फिल्टरचा वापर करतात. कंपन्या आणि शाळा बहुतेक वेळा सभा आणि वर्ग दरम्यान या
आउटपुट साधनांचा वापर करतात आणि मोठ्या संख्येने लोक सादरीकरणासह अनुसरण करतात.
दररोज वापरकर्ते मित्र आणि कुटूंबासह मोठ्या स्क्रीनवर व्हिडिओ पाहण्यासाठी प्रोजेक्टर
वापरू शकतात.
स्पीकर
स्पीकर एक सॉफ्टवेअर प्रोग्रामला व्होकल
कमांड देणार्‍या वापरकर्त्याचे वर्णन करण्यासाठी वापरली जाणारी एक संज्ञा आहे.
संगणक स्पीकर एक आउटपुट हार्डवेअर डिव्हाइस
आहे. स्पिकर आवाज निर्माण करण्यासाठी संगणकाला जोडतात. संगणक स्पीकरद्वारे ध्वनी निर्माण
करण्यासाठी वापरला जाणारा सिग्नल संगणकाच्या साऊंड कार्डद्वारे तयार केला गेला आहे.
स्पीकर्स कसे कार्य करतात?
स्पीकर्स शंकू, लोखंडी कॉइल, एक चुंबक
आणि गृहनिर्माण (केस) बनलेले असतात. जेव्हा स्पीकरला डिव्हाइसमधून इलेक्ट्रिकल इनपुट
प्राप्त होते, तेव्हा ते पुढे-पुढे जाण्यास कारणीभूत होते. नंतर या हालचालीमुळे बाह्य
शंकूचा कंपन होतो आणि ध्वनीच्या लहरी आपल्या कानावर येतात.
बाह्य स्पीकर्स संगणकास किंवा इतर डिव्हाइसशी
कनेक्ट केलेले असतात, ज्यामुळे आवाजाला अधिक प्रवर्धन मिळते. सबवूफरसह अधिक बास जोडल्यास
सभोवताली घुमनारा ध्वनी तयार होतो. आपल्याकडे अंगभूत स्पीकर्ससह लॅपटॉप, स्मार्टफोन
किंवा अन्य डिव्हाइस असल्यास, जोपर्यंत आपल्याला जोरात आवाज, अधिक मोठा किंवा आसपास
घूमनारा आवाज आवश्यक नसेल तोपर्यंत आपल्याला बाह्य स्पीकर्सची आवश्यकता नाही.
हेडफोन
हेडफोनला कधीकधी इयरफोन्स म्हणून ओळखले
जाते, हेडफोन एक हार्डवेअर आउटपुट डिव्हाइस आहेत. हेडफोन एकतर संगणक लाइनमध्ये किंवा
स्पीकरमध्ये प्लग इन करतात. आपल्या आसपासच्या लोकांना त्रास न देता हेडफोन आपल्याला
ऑडिओ ऐकण्याची किंवा चित्रपट पाहण्यासाठी उपयोगी पडतो. हे चित्र लॉजिटेकच्या यूएसबी
हेडसेटचे उदाहरण आहे, ज्यात मायक्रोफोन (एक इनपुट डिव्हाइस) देखील समाविष्ट आहे, जो
संगणक गेमिंगसाठी लोकप्रिय आहे.
ऑथॉन हेडफोन्सची पहिली जोडी 1910 मध्ये
नॅथॅनियल बाल्डविनने शोधून काढली. अमेरिकेच्या नेव्हीने त्यापैकी 100 जोड्यांचा आदेश
दिला कारण अनेकांना त्यांच्या उपयुक्ततेबद्दल शंका असूनही त्यांनी संभाव्य फायदे ओळखले.
हेडफोन अनेक आकार आणि शैलीमध्ये येतात.
आपल्या कानाला आरामदायक फिल देण्यासाठी हेडफोन्स इयरपीसच्या आसपास स्टायरोफोम किंवा
आणखी एक मऊ फॅब्रिक असतात. त्यांना जोडण्यासाठी प्रत्येक इअरपीस दरम्यान प्लास्टिक
किंवा हलका धातूचा बँड असतो.
ईरबड्स
सर्वात मूलभूत प्रकारचे हेडफोन, इअरबड्स
आपल्या कानात लहान आणि आरामदायक आहेत. शक्य तितक्या आरामदायक होण्यासाठी त्यांचा आकार
बनवलेला आहे. काही इअरबड्स वेगवेगळ्या रबर घालण्याच्या अनेक सेट्ससह येतात. वापरकर्त्याच्या
कानांच्या आकारानुसार योग्य रबर घालण्याचा आकार निवडू शकतात.
प्लॉटर्स
प्लॉटर वेक्टर ग्राफिक्स रेखांकने
तयार करतो. प्लॉटर्स पेन वापरुन कागदावर ओळी काढतात. पूर्वी, संगणक-अनुदानित
डिझाइनसारख्या अनुप्रयोगांमध्ये प्लॉटर्स वापरला जात होता, कारण ते रेखाचित्र
जास्त जलद आणि पारंपारिक प्रिंटरपेक्षा उच्च गुणवत्तेचे उत्पादन करण्यास सक्षम
होते. वापरकर्ते व्यवसाय ग्राफिक्ससाठी लहान डेस्कटॉप प्लॉटर्स वापरू शकतात. जरी
त्यांनी बर्‍याच वर्षांपासून मोठ्या रेखांकनाची निर्मिती करण्यासाठी एक कोनाडा
कायम ठेवला असला तरी, आता प्रिंटरद्वारे प्लॉटर्स बदलले गेले.
प्लॅटर म्हणजे संगणकासाठी एक
प्रकारचे प्रिंटर. प्लॉटर्स वेक्टर ग्राफिक्स वापरतात. सामान्यत: त्यांचा वापर
मोठ्या कागदावर छापण्यासाठी केला जातो. प्लॉटर्स विशेष, रंगीत पेन वापरुन वस्तू
मुद्रित करतात. तेथे एक आहे ड्रम प्लॅटर. वापरकर्ते साधारणपणे फ्लेक्स किंवा नकाशे
तयार करण्यासाठी वापरू शकतात.
जीपीएस
जीपीएस ट्रायलेटरेशन नावाच्या तंत्राद्वारे
कार्य करते. स्थान, वेग आणि उन्नतीची गणना करण्यासाठी त्रिपक्षीकरण उपग्रहांमधून आउटपुट
स्थानाची माहिती संकलित करते. हे कोन मोजण्यासाठी वापरले जाते, अंतर नाही.
पृथ्वीभोवती
फिरणारे उपग्रह पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर किंवा जवळच असलेल्या जीपीएस उपकरणाद्वारे वाचण्यासाठी
आणि त्याचा अर्थ लावण्यासाठी सिग्नल पाठवितात. स्थान मोजण्यासाठी, जीपीएस डिव्हाइस
कमीतकमी चार उपग्रहांमधील सिग्नल वाचण्यात सक्षम असणे आवश्यक आहे.
नेटवर्कमधील
प्रत्येक उपग्रह दिवसातून दोनदा पृथ्वीभोवती फिरतो आणि प्रत्येक उपग्रह एक अद्वितीय
सिग्नल, कक्षीय मापदंड आणि वेळ पाठवितो. कोणत्याही क्षणी, एक जीपीएस डिव्हाइस सहा किंवा
अधिक उपग्रहांकडील सिग्नल वाचू शकतो.
एकल
उपग्रह मायक्रोवेव्ह सिग्नल प्रसारित करतो जीपीएस उपकरणाद्वारे तो उचलला जातो आणि जीपीएस
डिव्हाइसपासून उपग्रह पर्यंतचे अंतर मोजण्यासाठी वापरला जातो. जीपीएस डिव्हाइस केवळ
उपग्रहापासून अंतराविषयी माहिती देते, म्हणून एक उपग्रह जास्त स्थान माहिती देऊ शकत
नाही. उपग्रह कोनांविषयी माहिती देत नाहीत, त्यामुळे जीपीएस डिव्हाइसचे स्थान गोलच्या
पृष्ठभागाच्या क्षेत्रावर कुठेही असू शकते.
जेव्हा एखादा उपग्रह सिग्नल पाठवितो, तेव्हा
तो जीपीएस डिव्हाइसपासून उपग्रहात मोजलेल्या त्रिज्यासह एक वर्तुळ तयार करतो.
जेव्हा आपण दुसरा उपग्रह जोडतो, तेव्हा ते दुसरे वर्तुळ तयार करते आणि स्थान अरुंद
असलेल्या दोन बिंदूंपैकी एका बिंदूपर्यंत संकुचित केले जाते.
तिसर्‍या उपग्रहासह, डिव्हाइसचे स्थान शेवटी
निर्धारित केले जाऊ शकते, कारण डिव्हाइस तीनही मंडळाच्या छेदनबिंदूवर आहे.
जीपीएसचे पाच मुख्य उपयोग:
स्थान - स्थान निश्चित करणे.
नॅव्हिगेशन - एका ठिकाणाहून दुसर्‍या
ठिकाणी जाणे.
ट्रॅकिंग - ऑब्जेक्ट किंवा वैयक्तिक
हालचालींचे निरीक्षण करणे.
मॅपिंग - जगाचे नकाशे तयार करणे.
वेळ - अचूक वेळ मोजणे शक्य करणे.
साऊंड कार्ड -ध्वनी
उपकरणे
ध्वनी उपकरणे संगणक परिघी आहेत जी ध्वनीचे प्रतिनिधित्व करणारे
ध्वनी किंवा इलेक्ट्रॉनिक सिग्नल तयार करतात, हाताळतात किंवा रेकॉर्ड करतात.
अक्षरशः सर्व आधुनिक संगीत आणि चित्रपट ध्वनी उत्पादन संगणक ध्वनी उपकरणे वापरुन
डिजिटलपणे केले जाते.
हेडफोन्स आणि स्पीकर्स आपल्या संगणकावरील संगीत ऐकण्यासाठी
आउटपुट डिव्हाइसची उदाहरणे आहेत. लॅपटॉप आणि मॉनिटर्समध्ये बहुतेक वेळा स्पीकर
अंगभूत असतात, तर हेडफोन आणि इतर स्पीकर सिस्टम बाह्य उपकरणे असतात. आपल्या
संगणकाचे ऑडिओ कार्ड आपल्या स्पीकर किंवा हेडफोन्सच्या वायर किंवा वायरलेस
कनेक्शनद्वारे डिजिटल सिग्नलमध्ये प्रवास करण्यासाठी आपल्या संगणकावरील ऑडिओ डेटा
सक्षम करते. आपले ध्वनी डिव्हाइस नंतर आपण ऐकू शकणार्‍या अ‍ॅनालॉग ध्वनी
लाटांमध्ये त्या सिग्नलला वळवते.
प्रवेशयोग्यता आउटपुट डिव्हाइस
संगणकाच्या इतर आउटपुट
डिव्हाइसमध्ये अशी साधने समाविष्ट आहेत जी व्हिज्युअल किंवा श्रवण कमजोरी असलेल्या
वापरकर्त्यांना स्क्रीन वाचण्यात किंवा काही आवाज ऐकण्यात मदत करतात. अंध वापरकर्ते कागदावर मजकूर पाठविण्याकरीता ब्रेल
प्रिंटरचा वापर करु शकतात. किंवा ब्रेलमध्ये मजकूराच्या ओळी प्रदर्शित करु शकतात. ते
भौतिक साधने नसतानाही, स्क्रीन भिंग सॉफ्टवेअर आणि स्क्रीन वाचक मॉनिटरवर मजकूर
मोठा करु शकतात किंवा समजण्यास सोपे आहे असे संश्लेषित इलेक्ट्रॉनिक आवाज वापरु
शकतात.
आउटपुट आणि इनपुट डिव्हाइसमधील फरक
|
आउटपुट डिव्हाइस |
इनपुट डिव्हाइस |
|
हे डेटा
आणि माहिती आउटपुट करते. |
हे डेटा
आणि माहिती इनपुट करते. |
|
आउटपुट
प्रोसेसरकडून मिळते. |
इनपुट
वापरकर्त्याकडून केले जाते. |
|
हे
वापरकर्त्याकडे प्रक्रिया केलेला डेटा आउटपुट करते. |
हे
वापरकर्त्याकडून डेटा स्वीकारतो. |
|
हे डेटा
प्रदर्शित करण्यास मदत करते. |
हे डेटा स्विकारण्यास
मदत करते. |
|
हे
वापरकर्त्याला डेटा पाठवते. |
हे
वापरकर्त्याकडून डेटा स्विकारते. |
|
उदा.
मॉनिटर, प्रिंटर, प्रोजेक्टर, स्पीकर, हेडफोन, प्लॉटर, जीपीएस, साऊंड कार्ड,
व्हिडिओ कार्ड इ. |
उदा.
कीबोर्ड, माउस, स्कॅनर, टचपॅड, टच स्क्रीन, मायक्रोफोन, जॉयस्टिक, डिजिटल
कॅमेरा, वेबकॅम, बारकोड रीडर इ. |