फायरवायर केबल आणि त्याच्या आवृत्त्या-FireWire Cable and its Versions
फायर वायर म्हणजे काय? (What is a FireWire?)
फायर
वायर म्हणजे डिव्हाइस किंवा संगणकाशी कनेक्ट करण्याचा एक मार्ग. फायरवायर हे ॲपलने
आयईईई 1394 ला दिलेले नाव आहे, जे हाय-स्पीड कम्युनिकेशन्स आणि रीअल-टाइम डेटा ट्रान्सफरसाठी
सिरियल बस इंटरफेस मानक (standard) आहे. सिरियल बस म्हणून फायर वायर एका वेळी 1 बिट
माहिती प्रसारित करते.
फायरवायर
यूएसबी सह वापरला जाणारा कनेक्टर आहे. फायरवायरचा उपयोग यूएसबीसह कनेक्टर म्हणून आपल्या
वैयक्तिक संगणकावर परिघ (peripherals) जोडण्यासाठी केला जातो. फायर वायरला आयईईई
1394 देखील म्हटले जाते. फायर वायर एक लोकप्रिय कनेक्टर आहे.
आयईईई
1394 हा हाय-स्पीड कम्युनिकेशन्स आणि रीअल-टाइम डेटा ट्रान्सफर सिरीयल बससाठी इंटरफेस
मानक आहे. हे 1990 च्या उत्तरार्धात ॲपलने विकसित केले होते. ज्यामध्ये ॲपलने प्रामुख्याने
सोनी आणि पॅनासोनिक सारख्या अनेक कंपन्यांच्या सहकार्याने काम केले. त्याला ॲपल इंटरफेस
फायर वायर म्हणतात. आयईईई 1394 ही हाय परफॉरमेंस सीरियल बसची मानक (standard) आवृत्ती
आहे. फायरवायर एक प्लग-अँड-प्ले सॉकेट कनेक्शन प्रदान करते.
आयईई
1394 पोर्टशी कोणत्याही परिघीय वस्तू (peripherals)कनेक्ट करण्याचा फायरवायर केबल हा
एक नैसर्गिक मार्ग आहे, जसे की डिजिटल कॅमेरा, नेटवर्क संलग्न स्टोरेज डिव्हाइस, बाह्य
हार्ड ड्राइव्ह आणि प्रिंटर. फायर वायर हा एक यूएसबीसह वापरलेला एक कनेक्टर आहे जो
आपल्या संगणकावर इतर उपकरणे जोडण्यासाठी मदत करतो.
फायरवायर कुठे आणि कसे वापरले जाते? (Where and how is FireWire used?)
फायरवायर
ब-याचदा डिजिटल कॅमकॉर्डर, बाह्य हार्ड ड्राइव्ह आणि इतर डिव्हाइस कनेक्ट करण्यासाठी
वापरला जातो. फायरवायर कनेक्शनद्वारे डेटा 480 एमबीपीएस पर्यंत वेगाने हस्तांतरित करण्यास
समर्थन देतो. फायरवायरचा वापर इतर डिव्हाइस कनेक्ट करण्यासाठी केला जातो ज्यांना माहिती
जलद हस्तांतरित करण्याचा फायदा आहे.
मॅकवर
चॅटिंगसाठी वापरलेला आय साइट कॅमेरा फायरवायर केबलचा वापर करुन कनेक्ट केला जाऊ शकतो.
कॅमकॉर्डर किंवा बाह्य हार्ड ड्राइव्हसारख्या परिघांना जोडण्या व्यतिरिक्त, फायरवायर
कनेक्टर म्हणून दोन कनेक्शनमधील माहिती हस्तांतरित करण्यासाठी वापरला जाऊ शकतो. याचा
अर्थ असा आहे की दोन संगणक फायरवायरद्वारे देखील कनेक्ट केले जाऊ शकतात.
फायर
वायरला त्याच केबलद्वारे डिव्हाइसवर पॉवर स्तांतरित करण्यात सक्षम होण्याचा फायदा आहे
जो डेटा स्थानांतरित करतो. फायरवायरचा तोटा म्हणजे केबल अधिक महाग असतात.
जरी
बहुतेक कॅमकॉर्डरमध्ये यूएसबी 2 कनेक्टर देखील समाविष्ट असतो, परंतु यापैकी बरेच नवीन
कॅमकॉर्डर केवळ डिजिटल प्रतिमा डाउनलोड करण्यासाठी वापरले जाऊ शकतात. आपण व्हिडिओ डाउनलोड
करु इच्छित असल्यास आपल्याला फायर वायर कनेक्शनची आवश्यकता असेल.
यूएसबी
प्रमाणे, फायरवायर विविध प्रकारचे कनेक्टर समर्थन (support) देते. संगणकावर गेलेल्या
केबलचा शेवट 6 पिन केबल असतो, तर कॅमकॉर्डरला जाणारा छोटा कनेक्टर 4 पिन केबल असतो.
फायरवायर कसे कार्य करते? (How does FireWire work?)
फायरवायर
ही डिजिटल डिव्हाइस, विशेषत: ऑडिओ आणि व्हिडिओ डिव्हाइस दरम्यान माहिती हस्तांतरित
करण्याची एक पद्धत आहे. फायरवायर माहिती हस्तांतरणासाठी खूप वेगवान आहे. फायरवायरची
नवीन आवृत्ती 800 एमबीपीएस पर्यंत गती प्राप्त करते. आपण फायरवायर बसमध्ये 63 साधने
कनेक्ट करु शकता.
फायरवायर
विंडोज ऑपरेटिंग सिस्टम आणि मॅक ओएस या दोहोंचे समर्थन करते.
समजा
आपल्याकडे आपल्या संगणकाशी डिजिटल कॅमकॉर्डर कनेक्ट आहे. जेव्हा आपला संगणक सक्षम असतो,
तो बसशी कनेक्ट केलेल्या सर्व डिव्हाइसचा मागोवा ठेवतो. प्रत्येकाला पत्ता, एक गणना
असे म्हणतात.
फायरवायर
प्लग-अँड-प्ले आहे, म्हणून जर आपण आपल्या संगणकावर नवीन फायरवायर डिव्हाइस कनेक्ट केले
तर ऑपरेटिंग सिस्टम स्वयंचलितपणे शोधून काढेल आणि ड्रायव्हर डिस्कविषयी माहिती पुनर्प्राप्त
करेल. आपण आधीपासून डिव्हाइस स्थापित केले असल्यास, संगणक ते सक्रिय करते. फायर वायरची
साधने हॉट प्लग करण्यायोग्य आहेत, म्हणजे वीज चालू झाल्यानंतर ते कधीही कनेक्ट आणि
डिस्कनेक्ट केले जाऊ शकतात.
फायरवायर तांत्रिक माहिती (FireWire’s technical information)
फायरवायर
63 परिमितीसह (perimeters) संवाद साधू शकतो. हे पीअर-टू-पीअर डिव्हाइस संप्रेषण आहे.
स्कॅनर आणि प्रिंटरमधील संप्रेषण सिस्टमला मेमरी किंवा सीपीयूशिवाय वापरण्याची परवानगी
देते. फायरवायर प्रति बसमध्ये एकापेक्षा अधिक होस्टचे समर्थन देखील करते. हे प्लग आणि
प्ले आणि हॉट स्वॅपिंगसाठी डिझाइन केलेले आहे. सर्वात सामान्य अंमलबजावणीसाठी वापरली
जाणारी कॉपर केबल 4.5 मीटर (15 फूट) लांब असू शकते.
बहुतेक
समांतर एससीएसआय केबल्सपेक्षा हे अधिक लवचिक आहे. त्याच्या सहा-कंडक्टर किंवा नऊ कंडक्टर
प्रकारांमध्ये ते प्रति पोर्ट 45 वॅट्स पर्यंत 30 व्होल्ट पर्यंत पुरवठा करु शकते.
वेगळ्या वीजपुरवठ्याशिवाय मध्यम उपयुक्तता उपकरणांना ऑपरेट करण्याची परवानगी आहे.
प्लग-एन्ड-प्ले
क्षमता प्रदान करण्यासाठी डिव्हाइस कॉन्फिगरेशन आणि ओळख यासाठी फायरवायर डिव्हाइसेस
आयएसओ / आयईसी 13213 "कॉन्फिगरेशन रॉम" मॉडेलची अंमलबजावणी करतात.
ट्री
टोपोलॉजीमध्ये फायरवायर उपकरणे बसमध्ये घेतली जातात. प्रत्येक डिव्हाइसला एक अनोखा
सेल्फ-आयडी असतो. नोड्सपैकी एक, रुट नोड निवडलेला आहे आणि नेहमीच सर्वाधिक आयडी असतो.
सेल्फ-आयडी प्रक्रियेदरम्यान दिली जातात, जी प्रत्येक बस रीसेटनंतर घडतात.
एकापेक्षा
जास्त डिव्हाइस बसशी कसा संवाद साधतात आणि बस उपकरणांना बँडविड्थचे वाटप करते म्हणून
फायरवायर सिस्टम ऑपरेट करण्यास गंभीरपणे सक्षम आहे. फायरवायर एकाच वेळी दोन्ही एसिन्क्रॉनस
आणि आइसक्रॉनस ट्रान्सफर पद्धतीस सक्षम आहे. आयसोक्रॉनस डेटा ट्रान्सफर ही अशा डिव्हाइसेससाठी
ट्रान्सफर असतात ज्यांना स्थिर, हमी बॅन्डविड्थ आवश्यक असते.
फायरवायरची मानके आणि आवृत्त्या (Standards and Versions of FireWire)
फायरवायरची मानके आणि आवृत्त्यांविषयी खाली दिली माहिती आहे.
फायरवायर 400 (आयईईई 1394-1995) (FireWire 400 (IEEE 1394-1995)
आयईईई
1394-1995 चा मूळ फायरवायर आता फायरवायर 400 म्हणून ओळखला जाईल. हे 100, 200 किंवा
400 Mbit/s डेटा हस्तांतरित करु शकते. वास्तविक हस्तांतरण दर 98.304, 196.608 आणि
393.216 Mbit/s, म्हणजे, 12.288, 24.576 आणि 49.152 Mbit/s आहेत. या भिन्न हस्तांतरण
रीती सामान्यत: एस 100, एस 200 आणि एस 400 म्हणून संबोधल्या जातात.
केबलची
लांबी 4.5 मीटर पर्यंत आहे. बाह्य हब किंवा अंतर्गत हब सहसा फायरवायर उपकरणे असतात.
कोणत्याही कॉन्फिगरेशनची एस 400 कमाल केबल लांबी 72 मीटर पर्यंत आहे. 6-कंडक्टर कनेक्टर
सामान्यतः डेस्कटॉप संगणकांवर आढळतो आणि कनेक्ट केलेल्या डिव्हाइसला सामर्थ्यासह माहिती
प्रदान करतो.
सुधारणा (आयईईई 1394 ए -2000)( Improvements (IEEE 1394a-2000)
2000
मध्ये आयईईई 1394 ए नावाची एक दुरुस्ती प्रकाशित केली गेली, ज्याने मूळ तपशीलांमध्ये
सुधारणा केली. यात एसिन्क्रॉनस स्ट्रीमिंग, क्विक बस रीडिझाइन, पॅकेट एकाग्रता आणि
पॉवर सेव्हिंग निलंबित मोड समाविष्ट आहे.
1394
ए ने सोनीद्वारे विकसित केलेले "कंडक्टर अल्फा कनेक्टर आणि" i.LINK
"म्हणून ट्रेडमार्क केलेले प्रमाणित देखील केले आहे. जे आधीपासून कॅमकॉर्डर, बहुतेक
पीसी लॅपटॉप, बरेच पीसी डेस्कटॉप आणि इतर लहान फायरवायर उपकरणांमध्ये व्यापकपणे वापरले
जाते. 4 कंडक्टर कनेक्टर 6 कंडक्टर अल्फा इंटरफेससह पूर्णपणे डेटा सुसंगत आहे. परंतु
त्यामध्ये पॉवर कनेक्टर नाहीत.
फायरवायर 800 (आयईईई 1394 बी-2002) FireWire 800 (IEEE 1394b-2002)
ॲपलने
आयईईई 1394 बी 2002 फायर वायर "एस 800 द्विभाषिक" आवृत्ती सादर केली. हे
वैशिष्ट्य आणि संबंधित उत्पादने बीटा मोड नावाच्या नवीन एन्कोडिंग योजनेद्वारे
786.432 Mbit/s पूर्ण-डुप्लेक्सच्या हस्तांतरणाची परवानगी देतात. हे फायरवायर 400 च्या
स्लो रेट्स आणि 6-कंडक्टर अल्फा कनेक्टरसह बॅकवर्ड सुसंगत आहे.
तथापि,
आयईईई 1394 ए आणि आयईईई 1394 बी मानके सुसंगत असताना, बीटा कनेक्टर म्हणून संदर्भित
फायरवायर 800 चे कनेक्टर फायरवायर 400 च्या अल्फा कनेक्टरपेक्षा भिन्न आहे. लेगसी केबल्स
विसंगत बनविणे. द्विभाषिक केबल नवीन पोर्टवर जुन्या डिव्हाइसची जोडणी परवानगी देते.
2003 मध्ये ॲपलने नवीन कनेक्टरसह प्रथम व्यावसायिक उत्पादने सादर केली.
फायरवायर एस 800 टी (आयईईई 1394 सी -2006) (FireWire S 800 T (IEEE 1394 C-2006)
आयईईई
1394 सी जून, 2000 रोजी प्रकाशित केले. यात एक मोठी तांत्रिक सुधारणा झाली, म्हणजे
नवीन पोर्ट तपशील जे श्रेणी 800 ई केबल असलेल्या समान 8 पी 8 सी (इथरनेट) वर 800 Mbit/s
प्रदान करते.
फायरवायर एस 1600 आणि एस 3200 (FireWire S 1600 and S 3200)
डिसेंबर
2007 मध्ये, 1394 ट्रेड असोसिएशनने घोषित केले की एस 1600 आणि एस 3200 पद्धती वापरणारी
उत्पादने 2008 अखेरीस उपलब्ध असतील. त्यापैकी बहुतेक1394 बी मध्ये आधीच परिभाषित (defined)
केली गेली होती.
फायरवायर आणि यूएसबी (Comparison between FireWire and USB)
दोन्ही
यूएसबी आणि फायरवायर तंत्रज्ञान समान परिणाम प्रदान करीत असताना, त्यांच्यात मूलभूत
फरक आहेत. यूएसबीला बस मास्टर आवश्यक आहे, विशेषत: पीसी, जो यूएसबी स्लेव्हसह पॉईंट-टू-पॉइंट
जोडतो. यामुळे बसची कमी कार्यक्षमता किंवा कमी किंमतीच्या परिघीयता मिळू शकतात. एकाधिक
यूएसबी डिव्हाइस एकाच यूएसबी बस मास्टरशी जोडण्यासाठी इंटेलिजेंट हब आवश्यक आहेत.
याउलट,
फायरवायर मुळात एक पीअर-टू-पीअर नेटवर्क आहे जिथे कोणतेही डिव्हाइस होस्ट किंवा क्लायंट
म्हणून कार्य करु शकते. हे एका बसमध्ये एकाधिक साधने कनेक्ट करण्याची परवानगी देते.
फायरवायर
होस्ट इंटरफेस डीएमए आणि मेमरी-मॅप केलेले डिव्हाइस समर्थित करते. डेटा आणि ट्रान्सफर
आणि बफर-कॉपी ऑपरेशन्ससह होस्ट सीपीयू लोड न करता हस्तांतरणास अनुमती देते.
याव्यतिरिक्त,
फायरवायरमध्ये बस नेटवर्कच्या प्रत्येक विभागासाठी दोन डेटा बस समाविष्ट आहेत, तर यूएसबी
3.0 मध्ये फक्त एक डेटा बस आहे. याचा अर्थ असा की फायरवायर दोन्ही दिशानिर्देशांमध्ये
एकाच वेळी संवाद साधू शकतो (फुल-डुप्लेक्स), तर 3.0 यूएसबी संप्रेषणे केवळ एकाच दिशेने
कोणत्याही वेळी संवाद साधू शकतात (हाफ-डुप्लेक्स).
ऑपरेटिंग सिस्टम समर्थन (Operating System Support)
आयईईई
ॲपल आणि 1394 ए आणि 1394 बी साठी संपूर्ण समर्थन मायक्रोसॉफ्ट विंडोज, फ्री बीएसडी,
लिनक्स, ओएस पाल मॅक ओएस, नेट बीएसडी, आणि हायकू साठी उपलब्ध आहे. फायरवायर विंडोजच्या
सर्व आवृत्त्यांना विंडोज 98 पासून विंडोज 10 पर्यंत, तसेच मॅक ओएस 8.6 आणि नंतरचे,
लिनक्स व इतर ब-याच ऑपरेटिंग सिस्टमचे समर्थन करते. जास्तीत जास्त 63 डिव्हाइस फायरवायर
बस किंवा डेझी-साखळीद्वारे नियंत्रित डिव्हाइससह कनेक्ट केले जाऊ शकतात. जरी आपण वेगवान
समर्थन करणारी उपकरणे वापरत असलात तरीही, त्यापैकी प्रत्येकजण एकाच बसमध्ये प्लग इन
केली जाऊ शकते. ते त्यांच्या स्वत: च्या जास्तीत जास्त वेगाने देखील ऑपरेट करु शकतात.
सारांष
एकंदरित,
फायरवायर हे यूएसबीसह वापरला जाणारा लोकप्रिय कनेक्टर आहे. फायरवायरचा उपयोग यूएसबीसह
कनेक्टर म्हणून आपल्या वैयक्तिक संगणकावर परिघ (peripherals) जोडण्यासाठी केला जातो.
फायर वायरला आयईईई 1394 देखील म्हटले जाते. फायरवायरची मानके आणि आवृत्त्यांविषयी
माहिती आपणास उपयोगी पडेल अशी आाशा आहे.
आपले
अभिप्राय व सूचना जरुर कळवा. धन्यवाद!