मुलांसाठी खेळाचे फायदे | Benefits of Sports for Children

खेळ म्हणजे शारीरिक क्रिया आणि कौशल्य यांचा समावेश असलेल्या कृती होत. खेळामध्ये दोन किंवा अधिक मुले एकमेकांविरुद्ध स्पर्धा करतात. खेळ हा मानवी जीवनाचा अविभाज्य भाग आहे आणि जीवनाच्या सर्व क्षेत्रात खेळाला मोठे महत्त्व आहे. शिवाय, खेळ एखाद्या व्यक्तीचे चरित्र आणि व्यक्तिमत्त्व वाढविण्यात मदत करतो. शरीरास शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त ठेवण्यासाठी हे एक उत्कृष्ट साधन आहे. सर्वात उल्लेखनीय म्हणजे स्पोर्ट्सचे फायदे प्रचंड आहेत. खेळाचा मनावर आणि शरीरावर मोठ्या प्रमाणात सकारात्मक परिणाम होतो.

खेळ हा विद्यार्थ्यांच्या वाढीचा आणि विकासाचा महत्त्वपूर्ण भाग असतो. खेळाची मानसिक आरोग्य आणि शरीराच्या शारीरिक तंदुरुस्तीच्या विकासात मदत होते. खेळ आणि खेळांमध्ये सहभागाद्वारे, विद्यार्थी विविध कौशल्ये, अनुभव आणि आत्मविश्वास मिळवतात जे त्यांचे व्यक्तिमत्व विकसित करण्यासाठी उपयुक्त असतात.

अनेक शाळांमध्ये खेळ हा अभ्यासक्रमाचा महत्त्वाचा भाग आहे. शाळा मल्टी-स्पोर्टिंग सुविधांनी सुसज्ज आहेत ज्यात क्रिकेट, टेनिस, बास्केटबॉल, व्हॉलीबॉल आणि इतर इनडोअर खेळांचा समावेश आहे. शाळेचे उद्दीष्ट फक्त विद्यार्थ्यांची शारीरिक क्षमता सुधारणेच नाही तर त्यामध्ये चांगल्या खेळाची भावना निर्माण करणे देखील आहे.

विद्यार्थ्यांच्या जीवनातील खेळाचे महत्व –Importance of sports in students’ life

खेळाचे शारीरिक फायदे- Physical benefits of sports

खेळामुळे विदयार्थ्यांचे हृदय बळकट होते. नियमित खेळामुळे हृदय नक्कीच बळकट होते. म्हणूनच, हृदयविकाराच्या विरुद्ध स्पोर्ट हा एक उत्कृष्ट प्रतिबंधक उपाय आहे. यामुळे व्यक्तींचे आयुर्मान निश्चितच वाढते. शिवाय, निरोगी हृदय म्हणजे निरोगी रक्तदाब.

खेळांमध्ये शरीराच्या शारीरिक क्रियांचा समावेश असतो. या शारीरिक क्रियेमुळे रक्तवाहिन्या स्वच्छ राहतात. खेळ शरीरात कोलेस्टेरॉल आणि चरबीचे प्रमाण कमी करते. रक्तवाहिन्यांच्या भिंतीची लवचिकता वाढल्यामुळे हे घडते. शारीरिक श्रमांमुळे लवचिकता वाढते, जो खेळाचा परिणाम आहे.

शिवाय, रक्तातील साखरेची पातळी देखील स्पोर्ट्समुळे कमी होते. शारिरीक क्रियांमुळे नक्कीच साखरेची पातळी रक्तामध्ये वाढत नाही.

स्पोर्ट्समुळे एखाद्या व्यक्तीला श्वासोच्छवासाची चांगली गुणवत्ता प्राप्त होते. खेळ शरीराच्या फुफ्फुसांना बळकट करतात. खेळ शरीराच्या फुफ्फुसांची क्षमता आणि कार्यक्षमता निश्चितच वाढवते. म्हणूनच, रक्तामध्ये अधिक ऑक्सिजनचा प्रवेश केला जातो जो अत्यंत फायदेशीर आहे. शिवाय, खेळामुळे फुफ्फुसांचे आजार होण्याची शक्यता कमी आहे.

खेळांमुळे शरीराचे योग्य वजन राखणे सोपे आहे. खेळात खेळणारी व्यक्ती बहुदा लठ्ठपणा किंवा वजन कमी समस्येमुळे ग्रस्त नसते. खेळ शरीराला तंदुरुस्त आणि सडपातळ राहण्यास नक्कीच मदत करतात.

शिवाय, खेळांमुळे हाडांची गुणवत्ताही सुधारते. जो माणूस खेळ खेळतो त्याला म्हातारपणातही हाडे मजबूत असतात. कित्येक वैज्ञानिक संशोधनात असे म्हटले आहे की खेळ कित्येक रोगांना प्रतिबंधित करतात. उदाहरणार्थ, कित्येक संशोधकांचा असा निष्कर्ष आहे की क्रीडा कर्करोगाच्या विकासास प्रतिबंधित करते.

खेळामुळे मानसिक आरोग्य सुधारते – Sports improve mental health 

खेळ आणि खेळांचा मुख्य फायदा म्हणजे एखाद्या विद्यार्थ्याचे शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य वाढवणे. निरोगी स्पर्धात्मक वातावरणात संघांदरम्यान खेळ खेळला जातो जेणेकरून विद्यार्थी सक्रिय आणि तंदुरुस्त राहिला पाहिजे. फुटबॉल, क्रिकेट, टेनिस, पोहणे, धावणे इत्यादी बाह्य खेळ शरीर आणि मन सक्रिय आणि व्यस्त ठेवतात. बुद्धीबळ, बॅडमिंटन आणि टेबल टेनिससारखे इनडोअर गेम्स विद्यार्थ्यांच्या एकाग्रतेची पातळी वाढवतात. हे शरीराची प्रतिकारशक्ती देखील मजबूत करते आणि त्यांना ऊर्जा देते.

जीवन कौशल्यासह विद्यार्थ्यांना सक्षम बनवा – Empower students with life skills 

खेळामुळे केवळ शारीरिक आणि मानसिक आरोग्य वाढविण्यास मदत होत नाही, तर विद्यार्थ्याच्या व्यक्तिमत्त्वाचे जीवन कौशल्य देखील विकसित होते. हे त्यांच्या क्षमतांमध्ये वर्धित करते आणि स्वत: ला चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यास मदत करते. खेळ सामाजिक कौशल्ये विकसित करण्यात आणि लोकांबरोबर कार्य करण्यास मदत करतात. ते केवळ त्यांच्या वयाच्या मुलांशीच नव्हे तर त्यांचे प्रशिक्षक आणि ज्येष्ठांशी प्रौढांशी संवाद साधण्यास देखील शिकतात. याव्यतिरिक्त, मुले विविध कार्यसंघाद्वारे निर्णय घेण्याची कौशल्ये आत्मसात करतात.

वेळ व्यवस्थापन आणि शिस्त शिकवते – Learn time management and discipline

वेळ आणि शिस्तीचा रचनात्मक वापर करणे हे कोणत्याही खेळाडूंचे प्रमुख वैशिष्ट्य आहे. जर एखादा विद्यार्थी एखादा खेळ खेळत असेल तर दररोज एखाद्या विशिष्ट ठिकाणी त्याच्या नियमित कामकाजाचा भाग म्हणून त्याच्याकडे असणे आवश्यक आहे. तो / ती सहनशील, शिस्तबद्ध असणे आवश्यक आहे जे विद्यार्थी टीका आणि अडचणींना सामोरे जाण्यास सक्षम करेल. प्रत्येक खेळाचे पालन व नियमांचे एक संच आहे जे विद्यार्थ्यांना तंदुरुस्त आणि शिस्तबद्ध राहण्यास मदत करते.

सुधारित नेतृत्व आणि संघ निर्माण करण्याचे गुण– Improved leadership and team building qualities

क्रीडा हे सर्व कार्य करण्याबद्दल आहे. जैन हेरिटेज स्कूल फुटबॉल, क्रिकेट, बास्केटबॉल इ. सारख्या सांघिक खेळांना प्रोत्साहित करते जे एखाद्या व्यक्तीला ओळख आणि एखाद्या गटातील मालकीची भावना देते. अशा खेळांमुळे मुलांना त्यांची प्रतिभा दर्शविण्यास आणि त्यांच्या कार्यसंघ सदस्यांसह संवाद साधण्यास प्रोत्साहित केले जाते. हे त्यांचे नेतृत्व कौशल्य ओळखण्यास आणि तिखट मूळ ठेवण्यास मदत करते जे त्यांच्या व्यक्तिमत्त्वात मूल्ये जोडते.

जिंकणे आणि हरणे हा खेळाचा एक भाग आहे – Winning and losing is all part of the game 

खेळ नेहमी जिंकण्याविषयी नसतो. हे निष्पक्ष खेळ आणि समानता आणि न्यायावर विश्वास ठेवण्याबद्दल आहे. हरणे हा कोणत्याही खेळाचा एक भाग आणि पार्सल आहे आणि सकारात्मक स्पर्धात्मक भावनेने पराभव स्वीकारणे ही खर्‍या स्पोर्ट्सपर्सपेक्षा वेगळी आहे ज्याने पुढच्या वेळी त्याला / तिने मागील खेळात जे काही गमावले ते साध्य करण्यासाठी अजून प्रयत्न करणे भाग पाडले जाते.

आत्मविश्वास वाढवा – Boost Self-Confidence 

ध्येय गाठणे, षटकार मारणे किंवा एखादी शर्यत जिंकणे यामुळे विद्यार्थी आनंदी होतो असे नाही तर त्यांचा आत्मविश्वासही वाढतो. आपल्या प्रत्येक हालचालीवर सतत लक्ष ठेवणाऱ्या गर्दीसमोर कामगिरी करणे खूपच कमी होऊ शकते. पण एक क्रीडापटर्स म्हणजे एक लक्ष, धैर्य आणि आत्मविश्वासाचा एक परिमाण आहे जो कधीही न बोलू देणारी वृत्ती बाळगतो.

अनेक पालक आपल्या पाल्यांना व्यावसायिक प्रशिक्षण देतात. यामध्ये अ‍ॅथलेटिक्स, बास्केटबॉल, बॅडमिंटन, स्नूकर, बिलियर्ड्स, क्रिकेट, टेनिस, टेबल टेनिस, फुटबॉल आणि पोहण्याच्या साडेतीन तासाच्या स्पोर्ट्स ट्रेनिंगचा समावेश आहे.

विद्यार्थ्यांच्या गरजा भागविण्यासाठी लवचिक वेळेसह एक विशेष शैक्षणिक कार्यक्रम तयार केला आहे. प्रशिक्षण कार्यक्रम आंतरराष्ट्रीय, राष्ट्रीय प्रशिक्षकांनी डिझाइन केले आहेत जे नियमितपणे शाळेत भेट देतात आणि विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवतात. "क्रीडा" म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या अत्याधुनिक क्रीडा संकुलात आमच्या विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या क्रीडा फेरीचा आनंद लुटला. उपरोक्त सर्व कारणे दर्शविते की खेळ आणि खेळ ही शिक्षण प्रणालीचा अविभाज्य भाग कसा आहे आणि प्रत्येक शाळेत त्यांचा समावेश करणे आवश्यक आहे.

खेळाचे इतर फायदे- Other Benefits of Sports

आत्मविश्वास वाढवण्यासाठी खेळ हे नक्कीच एक उत्कृष्ट साधन आहे. खेळ खेळल्याने योग्य बोलण्याचा आत्मविश्वास वाढतो. एखादा खेळ इतरांशी संवाद साधण्याचे कौशल्य नक्कीच सुधारित करतो. याव्यतिरिक्त, व्यक्ती बसणे, उभे राहणे आणि योग्यरित्या चालणे यावर आत्मविश्वास अनुभवते. म्हणूनच, स्पोर्ट्स एखाद्या व्यक्तीचे सामाजिक जीवन समृद्ध करते.

खेळ जीवनात शिस्त आणतात. हे नक्कीच समर्पण आणि संयम मूल्ये शिकवते. खेळ अपयश कसे हाताळावे हे देखील लोकांना शिकवते. शिवाय, टाईम शेड्यूलचे महत्त्व स्पोर्ट्समध्येही आहे.

सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, खेळांमुळे व्यक्तींची विचार करण्याची क्षमता सुधारते. खेळ नक्कीच मनाला धार देतात. खेळ खेळणारी मुले बहुधा परीक्षांमध्ये न खेळणा-यांपेक्षा चांगली कामगिरी करतात.

खेळमुळे मनाचा ताण कमी होतो. खेळ खेळणा-या व्यक्तीला नक्कीच कमी नैराश्य येते. खेळ खेळणा-यांच्या मनाची शांती सुनिश्चित करते. सर्वात लक्ष देण्यासारखी गोष्ट म्हणजे, खेळांमुळे व्यक्तींच्या जीवनात आनंद आणि आनंद मिळतो.

खेळ हा मानवी जीवनाचा एक पैलू असतो ज्याला अनन्यसाधारण महत्त्व असते. हे निश्चितपणे मानवी जीवनाची गुणवत्ता वाढवते. शाळांमध्ये खेळ अनिवार्य केले पाहिजेत. शाळेत जरी खेळ श्किविले जात असले तरी पालकांनीही मुलांसाठी खेळाच्या संधी उपलब्ध करुन दिल्या पाहिजेत. हे शिक्षणाइतकेच महत्त्वाचे आहे. प्रत्येकाने कमीतकमी एक क्रीडा प्रकार नियमितपणे केला पाहिजे.